Dậy thì sớm không còn là một thuật ngữ xa lạ với nhiều bậc phụ huynh, bởi tình trạng này ngày càng trở nên phổ biến. Tìm hiểu rõ hơn về cách chẩn đoán, điều trị giúp cha mẹ can thiệp và hỗ trợ con trẻ kịp thời.
Dậy thì sớm là gì?
Dậy thì sớm được định nghĩa là:
- Khi bé gái xuất hiện các đặc tính sinh dục trước 8 tuổi, đặc biệt hiện tượng kinh nguyệt trước 10 tuổi.
- Khi bé trai sự phát triển cơ thể và các đặc tính sinh dục trước 9 tuổi.
Quá trình dậy thì bình thường diễn ra như thế nào?
Dậy thì là một quá trình gồm nhiều biểu hiện phát triển thành người trưởng thành ở trẻ, thay đổi về vóc dáng lẫn chức năng sinh sản.
Ở bé gái, ngực to lên dần dần, xuất hiện mụn trứng cá, lông nách, lông mu, và cuối cùng là chu kỳ kinh nguyệt (chảy máu âm đạo).
Ở bé trai, sự to dần lên của tinh hoàn và dương vật, xuất hiện lông nách, lông mu, mụn trứng cá, cũng như sự phát triển cơ bắp và mùi cơ thể, cuối cùng là hiện tượng xuất tinh.
Biểu hiện của quá trình dậy thì ở trẻ còn bao gồm quá trình tăng chiều cao vượt trội. Bé gái thường cao sớm hơn bé trai cùng tuổi (hay còn gọi là cao trộm). Tổng chiều cao phát triển trong giai đoạn dậy thì khoảng 25 cm (bé gái) và 30 cm (bé trai). Tổng thời gian của quá trình dậy thì khoảng 2-4 năm.
Dậy thì là giai đoạn thay đổi cả về thể chất lẫn tâm hồn trẻ
Dậy thì sớm có phổ biến không?
Trước đây, tần số dậy thì sớm khoảng 2%, nghĩa là cứ 100 bé thì có 2 bé mắc dậy thì sớm. Ngày nay, số lượng trẻ em mắc dậy thì sớm tăng lên đáng kể và khác nhau tùy thuộc vào chủng tộc. Ở Mỹ trẻ bị dậy thì sớm là 48% trẻ Mỹ gốc Phi và 15% trẻ Mỹ da trắng. Tại Hàn Quốc, một nghiên cứu từ năm 2004 đến 2010 cho thấy cứ 100.000 trẻ gái thì có 55.9 trẻ mắc dậy thì sớm và ở trẻ trai là 1.7/100.000. Tỉ lệ này gia tăng hàng năm và ngày càng nhiều ở trẻ gái trên 6 tuổi.
Dậy thì sớm có nguy hiểm không?
Dậy thì sớm không ảnh hưởng tính mạng nhưng nó làm ảnh hưởng rất nhiều đến trẻ về tầm vóc, tâm lý và hành vi.
- Giảm chiều cao giảm từ 20-25cm khi trưởng thành. Nếu dậy thì sớm không được phát hiện và điều trị, chiều cao trưởng thành tầm 152cm nam và 156cm ở nữ.
- Rối loạn tâm lý ở trẻ: Trẻ mặc cảm vì sự khác biệt về hình thể so với các bạn cùng tuổi, chưa có khả năng tự chăm sóc trong chu kỳ kinh nguyệt.
- Dễ bị lạm dụng tình dục: Sự nảy nở, phát triển cơ thể như người lớn trên một tâm hồn còn non nớt.
Khi nào nên đưa con đến gặp bác sĩ?
Dậy thì sớm có thể ảnh hưởng đến chiều cao và tâm lý của trẻ. Vì vậy, nếu thấy bé có những dấu hiệu sau, bạn nên đưa bé đi khám bác sĩ:
- Bé gái: ngực to, có lông mu, lông nách trước 8 tuổi hoặc có kinh nguyệt trước 10 tuổi.
- Bé trai: bộ phận sinh dục to, có lông mu, lông nách, vỡ giọng, nổi mụn trứng cá trước 9 tuổi.
Bác sĩ sẽ yêu cầu làm các xét nghiệm như xét nghiệm máu, siêu âm bụng, ngực, chụp X-quang xương bàn tay. Tùy kết quả, bác sĩ có thể chỉ định thêm xét nghiệm máu chuyên sâu và chụp MRI sọ não để chẩn đoán dậy thì sớm.
Việc xét nghiệm máu, chụp X-quang tuổi xương hoặc siêu âm có thể được lặp lại nhiều lần để theo dõi sự phát triển của bé.
Bé sẽ được điều trị như thế nào nếu chẩn đoán dậy thì sớm?
Việc điều trị sẽ tùy theo nguyên nhân gây ra dậy thì sớm:
Nếu dậy thì sớm trung ương nguyên phát (chỉ do sự trưởng thành sớm của não), bé sẽ được tiêm thuốc để chặn lại quá trình dậy thì. Chỉ định tiêm sẽ do bác sĩ quyết định, phụ huynh không nên tự mua thuốc chích.
Nếu dậy thì sớm do các nguyên nhân khác, bé có thể được sử dụng thuốc uống để làm giảm lượng hormone sinh dục, hoặc phẫu thuật cắt bỏ khối u.
Có phải tất cả trường hợp dậy thì sớm đều cần được điều trị?
Không phải tất cả các trường hợp dậy thì sớm đều cần điều trị.
Có những bé gái có phát triển ngực sớm nhưng sau đó các dấu hiệu dậy thì khác lại chậm lại và đến đúng tuổi. Tuy nhiên, cũng có bé gái có sự phát triển ngực rõ rệt gần 8 tuổi và sau đó có kinh nguyệt chỉ 1 năm sau đó.
Vì vậy, việc quyết định điều trị dậy thì sớm cần được bác sĩ chuyên khoa xem xét kỹ từng trường hợp cụ thể.
Hiện nay, các hiệp hội nội tiết nhi khoa trên thế giới đều thống nhất việc điều trị dậy thì sớm bằng thuốc tiêm đối với:
- Tất cả bé trai dậy thì sớm.
- Tất cả bé gái dậy thì sớm dưới 6 tuổi.
- Bé gái từ 6-8 tuổi: tùy từng trường hợp cụ thể.
Hãy đưa bé đi khám bác sĩ nội tiết để được tư vấn và theo dõi cụ thể.
Tầm soát dậy thì sớm để cùng con phát triển toàn diện
Tiêm thuốc điều trị dậy thì sớm có an toàn không?
Hiện nay, các loại thuốc điều trị dậy thì sớm đã được chứng minh là an toàn và không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Thuốc đã được sử dụng rộng rãi trên thế giới và Việt Nam trong nhiều năm.
Sau khi ngừng thuốc, quá trình dậy thì sẽ tiếp tục diễn ra bình thường, không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản hay gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.
Ngược lại, nếu không điều trị dậy thì sớm có thể dẫn đến những hậu quả đáng tiếc, ảnh hưởng đến cả thể chất và tinh thần của trẻ.
Vì vậy, cha mẹ nên cân nhắc kỹ lưỡng và thảo luận với bác sĩ chuyên khoa để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất cho con. Đừng vì lo lắng về tác dụng phụ mà bỏ lỡ cơ hội giúp con phát triển khỏe mạnh.
Bé sẽ như thế nào sau khi điều trị?
Thuốc có tác dụng:
-
Chậm hoặc ngừng phát triển tuyến vú.
- Giảm lông mu.
- Ngừng kinh nguyệt: Sau 2-3 tháng tiêm, kinh nguyệt sẽ tạm thời dừng lại.
- Dương vật không tăng kích thước.
- Phát triển đúng độ tuổi.
Ngoài ra, thuốc còn có lợi ích về tâm lý:
- Giảm lo lắng, tập trung học tập.
- Giảm nguy cơ bị xâm hại.
Về lâu dài, thuốc còn giúp:
- Chậm đóng xương: Nhờ đó, trẻ có thể phát triển chiều cao đến trưởng thành.
Khi nào bé sẽ được ngưng thuốc?
Tùy từng trường hợp cụ thể, cha mẹ nên thảo luận trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa nội tiết nhi để đưa ra kế hoạch điều trị cho con. Thông thường bé sẽ được ngừng tiêm thuốc vào khoảng tuổi dậy thì được chấp nhận hiện nay (khoảng 10-11 tuổi). Sau khi ngưng thuốc, bé cũng cần tái khám mỗi 3-6 tháng để bác sĩ đánh giá về quá trình dậy thì và tăng trưởng.
Cha mẹ cần làm gì để giúp đỡ con của mình?
Để giúp con vượt qua giai đoạn dậy thì sớm, cha mẹ nên:
- Đưa con đi khám: Bác sĩ chuyên khoa nội tiết sẽ giúp xác định tình trạng của con và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
- Tìm hiểu thông tin chính thống: Tìm đến các nguồn thông tin uy tín về dậy thì sớm để hiểu rõ hơn về vấn đề và cách giúp đỡ con. Đừng ngần ngại hỏi ý kiến nhiều chuyên gia nếu còn băn khoăn.
- Chia sẻ và động viên con: Giải thích cho con hiểu về những thay đổi đang diễn ra trong cơ thể và quá trình dậy thì. Lắng nghe và chia sẻ những khó khăn, lo lắng của con.
- Hỗ trợ tâm lý: Một số trẻ có thể bị bạn bè trêu chọc vì phát triển sớm hơn. Nếu con gặp vấn đề ở trường hay ở nhà, hãy tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ.
Quá trình thăm khám dậy thì sớm diễn ra như thế nào?
Đừng mặc cảm hay do dự, nếu có những dấu hiệu dậy thì sớm hoặc dấu hiệu bất thường nghi ngờ khác, hãy nhanh chóng đưa bé đến bác sĩ Nội tiết Nhi thăm khám để được tư vấn và chẩn đoán, can thiệp kịp thời cho bé.
Gọi đến Tổng đài 1900 54 54 66 đặt lịch khám tại Khoa Nhi - Sơ sinh Bệnh viện Phương Nam để việc thăm khám tư vấn được đầy đủ, thoải mái riêng tư, nhanh chóng, tiết kiệm thời gian.
Các bước tầm soát dậy thì sớm ở Phương Nam
Lý do nên chọn tầm soát dậy thì sớm ở Bệnh viện Phương Nam
Tại Phương Nam, ba mẹ sẽ được các bác sĩ có nhiều kinh nghiệm tư vấn về dậy thì sớm như:
Con bạn có dậy thì sớm không?
Tại sao con bạn mắc dậy thì sớm?
Bé cần làm thêm xét nghiệm gì để chẩn đoán?
Bé có cần điều trị hay không? Điều trị có ảnh hưởng gì không? Khi nào sẽ ngưng điều trị?
Bé có cần hỗ trợ về tâm lý hay không?
Bé cần chế độ dinh dưỡng như thế nào cho sự tăng trưởng tốt?
Đặc biệt các bác sĩ sẽ ước đoán chiều cao lúc trưởng thành cho con, cũng như thường xuyên tư vấn cho ba mẹ các thông tin cập nhật về dậy thì sớm.
Khoa Nhi - Sơ sinh Bệnh viện Phương Nam
Khoa Nhi - Sơ Sinh Bệnh viện Phương Nam, nơi chăm sóc sức khỏe trẻ em đáng tin cậy ngay tại trung tâm quận 7.
Với đội ngũ chuyên môn Nhi khoa nhiều năm kinh nghiệm bao quát tất cả các lĩnh vực nhi khoa, Khoa Nhi - Sơ sinh Bệnh viện Phương Nam là lựa chọn chăm sóc sức khỏe cho bé thuận tiện và đáng tin cậy:
-
Vị trí ngay trung tâm Khu đô thị Phú Mỹ Hưng, Quận 7.
- Bệnh viện chuyên về Sản – Nhi – IVF có hệ thống phòng khám Nhi đa dạng và chuyên sâu cho trẻ từ sơ sinh đến 16 tuổi.
- Dịch vụ khám ngoài giờ thuận tiện cho Quý phụ huynh.
- Giờ hoạt động Phòng khám Nhi: T2 - T7, 7:30 – 19:30 và Tiêm chủng: T2 - T7, 7:30 – 16:30
- Hệ thống kiểm soát nhiễm khuẩn hiện đại hàng đầu đảm bảo sự an toàn của khách hàng, đặc biệt là trẻ nhỏ.
Tại Bệnh viện Phương Nam, tại Khoa Nhi - Sơ sinh Bệnh viện Phương Nam, trẻ được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện theo từng mốc độ tuổi quan trọng suốt thời gian trưởng thành:
- 5 mốc độ tuổi quan trọng của trẻ cần được theo giám sát: Sơ sinh - Nhũ nhi (1 tuần tuổi - 12 tháng), Mầm non (12 tháng – 3 tuổi), Trẻ mẫu giáo (3 – 6 tuổi), Tuổi đi học (6 - 12 tuổi), và Tuổi teen (12 - 16 tuổi)
- Chương trình Nhi Khoa Phát Triển tiên phong tại Việt Nam
- Chương trình tầm soát, điều trị tiêu hoá cho trẻ em và nội soi tiêu hoá nhi
- Tầm soát, điều trị các vấn để về nội tiết và dậy thì sớm
- Chương trình tiêm chủng theo độ tuổi có bác sĩ Nhi tư vấn
- Chương trình tái khám và theo dõi dành riêng cho trẻ sinh non và trẻ sơ sinh nguy cơ cao
- Tầm soát và điều trị các vấn đề về dinh dưỡng trẻ em
Chúng tôi mang đến trải nghiệm chăm sóc sức khỏe thoải mái và bổ ích cho gia đình với Bác sĩ thân thiện, cởi mở, sẵn sàng dành thời gian tư vấn và đồng hành cùng gia đình; và hướng dẫn trẻ và bố mẹ cách duy trì lối sống lành mạnh hằng ngày cho con bên cạnh việc tư vấn bệnh lý.
----------
BỆNH VIỆN PHƯƠNG NAM - THÀNH VIÊN TẬP ĐOÀN Y TẾ PHƯƠNG CHÂU
Tập đoàn bệnh viện sản nhi tư nhân hàng đầu Việt Nam cung cấp trải nghiệm xuất sắc với hệ sinh thái Sản - Phụ - Nhi - IVF - Đa Khoa toàn diện