U buồng trứng: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và biến chứng

U buồng trứng là một trong những vấn đề sức khỏe phụ nữ thường gặp nhất hiện nay. Dù đa số là u lành tính, nhưng không ít trường hợp biến chứng thành ung thư buồng trứng, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy u buồng trứng là gì? Làm sao để nhận biết và phòng tránh? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. U buồng trứng là gì? 

U nang buồng trứng là một túi đựng dịch hoặc chất có hình dạng giống bã đậu và phát triển khác thường trên hoặc bên trong buồng trứng. Khối u buồng trứng có thể là những mô mới bất thường hay sự tích luỹ dịch phát triển từ một u nang trên buồng trứng. 

2. Các triệu chứng của u buồng trứng

Biểu hiện của u buồng trứng rất đa dạng, tùy thuộc vào loại và kích thước của khối u. Một số loại u, ví dụ như u nang bì, thường không có triệu chứng rõ ràng và chỉ được phát hiện tình cờ khi khám thai hoặc siêu âm vùng chậu vì lý do khác.
Đối với u nang nhỏ, thường không có triệu chứng hoặc triệu chứng không rõ ràng. Tuy nhiên, u to hơn có thể gây ra các vấn đề như:

• Đau vùng bụng dưới, vùng chậu.
• Đau khi quan hệ tình dục.
• Rối loạn kinh nguyệt: chu kỳ kinh dài, chu kỳ kinh ngắn, chậm kinh, mất kinh.
• Sờ thấy khối u nhô lên ở vùng bụng dưới.
• Đặc biệt, cần đến bệnh viện ngay lập tức nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:
• Đau bụng dưới đột ngột, đau nhói dữ dội.
• Buồn nôn, nôn hoặc sốt.
• Có dấu hiệu sốc: da lạnh, thở nhanh, chóng mặt, suy nhược, ngất xỉu.

3. Nguyên nhân gây ra u buồng trứng

U buồng trứng là bệnh lý có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi, từ thai nhi đến phụ nữ mãn kinh, nhưng phổ biến nhất là ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Đặc biệt, phụ nữ sau mãn kinh nếu bị u buồng trứng thì nguy cơ ác tính cao hơn.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành u buồng trứng là:

• Điều trị vô sinh bằng thuốc kích thích rụng trứng.
• Sử dụng thuốc tamoxifen.
• Mang thai.
• Lạc nội mạc tử cung.
• Nhiễm trùng vùng chậu.

3. Phân loại u buồng trứng

Các loại u buồng trứng bao gồm u nang cơ năng và u nang thực thể: 

3.1. U nang cơ năng

U nang cơ năng thường là những nang nhỏ, đường kính dưới 5-6cm, tồn tại trong một khoảng thời gian (một vài vòng kinh).

U nang cơ năng là những u nang nhỏ, tiến triển nhanh và mất đi sau một thời gian

3.2. U nang thực thể

Trong u nang thực thể bao gồm: 

• U nang thanh dịch (dịch trong): có thể gặp ở một hoặc cả hai bên buồng trứng, tỷ lệ ác tính 20-25%. Phát hiện qua thăm khám bụng vùng tiểu khung hoặc siêu âm thấy khối u.
• U nang nhầy: u có nhiều thuỳ chứa dịch nhầy đặc, kích thước thường to nhất trong các u buồng trứng. tỷ lệ ác tính dưới 20%.
• U bì: còn gọi là u quái (teratoma), thường nằm ở một bên buồng trứng chứa các mô như răng, lông, tóc, bã đậu. Nang bì thường lành tính nhưng cũng có thể trở thành ác tính, tỷ lệ ác tính 1-5%. Hay được phát hiện ở lứa tuổi 20-30 tuổi.
• U lạc nội mạc tử cung: Thường gây thống kinh, hiếm muộn.
• U đặc và u thứ phát có tỷ lệ ác tính cao hơn u dạng nang. Có thể kể đến u thứ phát tại buồng trứng do di căn từ cơ quan khác đến như U Krukenberg do ung thư dạ dày di căn.

Bác sĩ sẽ chẩn đoán u nang buồng trứng dựa trên:

• Khai thác tiền sử 
• Triệu chứng 
• Khám thực thể
• Xét nghiệm máu, ví dụ: thử thai, hormone kích thích nang trứng (FSH), hormone tạo hoàng thể (LH), chất chỉ dấu ung thư buồng trứng (CA 125)…
• Siêu âm
• Nội soi ổ bụng

Tùy theo loại u nang nghi ngờ mắc phải mà bác sĩ sẽ có các chỉ định cận lâm sàng cụ thể. U nang buồng trứng cần được chẩn đoán phân biệt giữa nang cơ năng và nang thực thể, phân biệt với các bệnh viêm vùng chậu, viêm vòi trứng, có thai ngoài tử cung hoặc các bệnh phụ khoa khác. 

4. Điều trị u nang buồng trứng

Đa phần các u nang cơ năng không cần điều trị mà có thể tự biến mất hoặc chỉ cần điều trị nội khoa. Nếu u nang cơ năng gây ra biến chứng như xoắn nang, vỡ nang thì cần cấp cứu cầm máu bằng phương pháp nội soi ổ bụng hoặc mổ.

Đối với u nang thực thể, một khi đã xác định chẩn đoán thì cần mổ cắt u sớm. Việc phẫu thuật có thể cắt bỏ khối u bảo tồn phần buồng trứng lành, cắt bỏ một bên buồng trứng hoặc cắt cả hai buồng trứng. Điều này phụ thuộc vào tuổi tác, độ lớn, vị trí khối u, có đang mang thai hay không và nguy cơ ung thư.

Trong trường hợp u nang có dấu hiệu nứt vỡ hoặc nghi ngờ thì cần sinh thiết để để giải phẫu bệnh phòng ngừa ung thư.

Phụ khoa Bệnh viện Phương Nam

Bệnh viện Phương Nam - Điểm đến chăm sóc sức khỏe sinh sản toàn diện của người phụ nữ

• Chuyên điều trị các bệnh lý phụ khoa, u nang, u xơ: Bệnh viện Phương Nam chẩn đoán và điều trị các bệnh lý phụ khoa, từ các vấn đề viêm nhiễm thường gặp đến những ca bệnh phức tạp như u nang, u xơ.
• Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm: Đặc biệt, Bác sĩ CKII Văn Phụng Thống với hơn 35 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sản phụ khoa đã xử trí thành công nhiều ca bệnh khó, mang lại niềm tin và hy vọng cho nhiều khách hàng.
• Phương pháp phẫu thuật và trang thiết bị hiện đại: Với máy siêu âm hiện đại cho hình ảnh rõ nét, giúp bác sĩ thấy rõ tình trạng sức khỏe của bạn và đảm bảo chẩn đoán chính xác. Phương pháp phẫu thuật nội soi tiên tiến được áp dụng tại Bệnh viện Phương Nam giúp khách hàng ít đau hơn và hồi phục nhanh hơn do vết mổ nhỏ, ít xâm lấn.
• Đa dạng gói khám và tầm soát cho phụ nữ theo từng giai đoạn, độ tuổi bao gồm: sức khỏe tiền hôn nhân, chăm sóc thai kỳ toàn diện, chăm sóc sức khỏe tiền mãn kinh và mãn kinh. 
• Nơi chăm sóc sức khỏe phụ khoa chủ động cho người phụ nữ: Không gian khám chữa bệnh riêng tư, quy trình đạt chuẩn quốc tế JCI cùng hệ thống trang thiết bị tiên tiến như máy nhũ ảnh 3D, máy siêu âm E22,... đảm bảo an toàn và chất lượng dịch vụ tốt nhất cho khách hàng.