Vô sinh nam là tình trạng không còn quá xa lạ trong xã hội hiện đại. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý và hạnh phúc gia đình. Vậy, nam giới có thể bị vô sinh do đâu? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin về những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh ở nam giới, giúp các quý ông có thêm kiến thức để bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình.
1. Hiểu về chức năng sinh sản ở nam giới
Chức năng sinh sản ở nam giới là một quá trình phức tạp, cần sự phối hợp của nhiều cơ quan và hệ thống trong cơ thể. Quá trình này bắt đầu từ một vùng gọi là vùng dưới đồi của não bộ, kích thích tuyến yên sản xuất hormone LH (luteinizing hormone) và FSH (follicle-stimulating hormone) với mục đích như sau:
- LH kích thích các tế bào Leydig ở tinh hoàn sản xuất testosterone - hormone sinh dục nam quan trọng nhất. Testosterone đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các đặc tính sinh dục thứ phát ở nam giới cũng như quá trình sản xuất tinh trùng.
- FSH kích thích các tế bào Sertoli ở tinh hoàn hỗ trợ quá trình sản xuất tinh trùng.
Ngoài ra, còn các tuyến sinh dục phụ như tuyến tiền liệt và túi tinh tham gia sản xuất các chất dịch cần thiết cho tinh trùng. Trong khi đó, hệ thống thần kinh và mạch máu cũng đóng vai trò quan trọng trong chức năng sinh sản, đặc biệt là trong quá trình cương dương và xuất tinh.
Bất kì trục trặc nào ở những cơ quan hoặc hệ thống kể trên đều có thể là nguyên nhân vô sinh nam.
2. Các nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới
Nguyên nhân vô sinh nam đa dạng và phức tạp
Vô sinh nam là tình trạng mất khả năng thụ thai sau một năm quan hệ tình dục thường xuyên mà không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào. Có rất nhiều nguyên nhân vô sinh nam, đến từ các bệnh lý, môi trường và/hoặc thói quen sinh hoạt.
2.1. Vô sinh nam do bệnh lý
Các bệnh gây ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến chức năng sinh sản của nam giới bao gồm:
2.1.1. Các bệnh lý về tinh hoàn
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Là tình trạng các tĩnh mạch treo tinh hoàn bị giãn, làm tăng nhiệt độ ở tinh hoàn và ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh ở nam giới. Nam giới có thể nhận thấy triệu chứng đau tức ở bìu khi bị giãn tĩnh mạch thừng tinh.
- Viêm tinh hoàn: Do nhiễm trùng hoặc các nguyên nhân khác. Viêm tinh hoàn có thể gây tổn thương các tế bào sản xuất tinh trùng và làm giảm chất lượng tinh trùng.
- Ung thư tinh hoàn: Tác động xấu đến khả năng sinh sản.
- Tinh hoàn ẩn: Tình trạng tinh hoàn không di chuyển xuống bìu khiến quá trình sinh tinh bị ảnh hưởng.
- Xoắn tinh hoàn: Tình trạng thừng tinh bị xoắn, làm gián đoạn lưu thông máu đến tinh hoàn, có thể gây tổn thương tinh hoàn.
2.1.2. Các bệnh lý về đường dẫn tinh
- Tắc ống dẫn tinh: Do bẩm sinh, nhiễm trùng hoặc chấn thương. Có nhiều vị trí tắc nghẽn khác nhau, bao gồm tắc mào tinh, tắc ống dẫn tinh, và tắc ống phóng tinh nhưng đều sẽ ngăn cản tinh trùng di chuyển ra ngoài cùng với tinh dịch.
- Viêm mào tinh hoàn: Có thể gây tắc nghẽn ống dẫn tinh.
2.1.3. Các bệnh lý nội tiết
- Suy tuyến sinh dục: Là tình trạng tuyến yên hoặc tinh hoàn không sản xuất đủ hormone sinh dục, do đó làm gián đoạn việc sản xuất tinh trùng. Suy tuyến sinh dục có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm hội chứng Kallmann, hội chứng Prader-Willi, hoặc do lạm dụng androgen.
- Rối loạn hormone: Các rối loạn về nồng độ hormone FSH, LH, testosterone, prolactin có thể ảnh hưởng đến quá trình tạo ra tinh trùng.
2.1.4. Các bệnh lý toàn thân
Các bệnh toàn thân có thể là nguyên nhân vô sinh nam mà nhiều quý ông mắc phải bao gồm:
- Tiểu đường: Bệnh không được kiểm soát tốt sẽ gây ra rối loạn chức năng thần kinh và mạch máu, ảnh hưởng đến khả năng cương dương và xuất tinh.
- Bệnh tim mạch: Đôi khi làm rối loạn lưu thông máu, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.
- Suy thận: Có thể gây rối loạn cân bằng nội tiết (giảm testosterone, tăng prolactin), suy giảm chất lượng tinh trùng và rối loạn chức năng cương dương.
2.1.5. Rối loạn chức năng tình dục
Những nguyên nhân vô sinh nam xuất phát từ chuyện chăn gối rất dễ nhận biết, bao gồm:
- Rối loạn cương dương: Không có khả năng đạt được hoặc duy trì sự cương cứng để quan hệ.
- Rối loạn xuất tinh: Xuất tinh sớm, xuất tinh ngược dòng, hoặc không xuất tinh khiến tinh trùng không gặp được trứng để thụ tinh.
- Giảm ham muốn tình dục: Có thể do các vấn đề về tâm lý hoặc hormone. Các quý ông không còn hứng thú để quan hệ, giảm tần suất quan hệ, kéo theo cơ hội có con ngày càng ít.
2.1.6. Các bệnh lý di truyền
- Hội chứng Klinefelter: Do bất thường nhiễm sắc thể giới tính (47,XXY), gây suy giảm chức năng tinh hoàn, giảm sản xuất tinh trùng.
- Mất đoạn nhiễm sắc thể Y: Có thể gây vô sinh.
- Đột biến gen: Một số đột biến gen là nguyên nhân vô sinh nam do ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng.
2.2. Nguyên nhân vô sinh nam do môi trường
- Tiếp xúc với hóa chất độc hại: Các hóa chất như thuốc trừ sâu, kim loại nặng, dung môi hữu cơ có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.
- Tiếp xúc với bức xạ: Bức xạ ion hóa gây tổn thương tinh hoàn.
- Nhiệt độ cao: Nhiệt độ cao ở bìu tác động xấu đến quá trình sinh tinh.
2.3. Các nguyên nhân xuất phát từ thói quen, lối sống
- Hút thuốc lá: Gây tổn thương ADN của tinh trùng, khiến chất lượng tinh trùng giảm đi.
- Sử dụng rượu bia: Ảnh hưởng đến nồng độ hormone sinh dục và chất lượng tinh trùng.
- Sử dụng ma túy: Ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều đồ ăn chế biến sẵn, thiếu chất dinh dưỡng làm suy giảm chất lượng tinh trùng.
- Thừa cân, béo phì: Gây rối loạn hormone và ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.
- Căng thẳng: Làm mất cân bằng hormone và giảm chất lượng tinh trùng.
3. Khi nào nam giới cần đi khám bác sĩ?
Nam giới nên đi khám bác sĩ nam khoa để tìm hiểu nguyên nhân vô sinh nam khi gặp các dấu hiệu sau:
- Không có thai sau một năm quan hệ tình dục không dùng biện pháp tránh thai.
- Rối loạn cương dương, rối loạn xuất tinh, giảm ham muốn tình dục.
- Đau tức ở bìu, tinh hoàn.
- Có các bất thường ở cơ quan sinh dục.
- Có tiền sử mắc các bệnh lý liên quan đến vô sinh.
Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, hỏi tiền sử bệnh và chỉ định các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán nguyên nhân gây vô sinh nam. Các xét nghiệm có thể bao gồm tinh dịch đồ, xét nghiệm hormone, siêu âm bìu và các xét nghiệm chuyên sâu khác.
4. Cách phòng ngừa nguy cơ vô sinh ở nam giới
Một số yếu tố nguy cơ gây vô sinh nam có thể phòng ngừa được
Mặc dù không thể ngăn chặn hết những nguyên nhân vô sinh nam, nhưng bạn vẫn có thể giảm thiểu nguy cơ gặp phải tình trạng này nếu làm được những điều dưới đây:
4.1. Duy trì lối sống lành mạnh
- Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, không sử dụng ma túy.
- Duy trì cân nặng hợp lý, chế độ ăn uống khoa học.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Tránh căng thẳng.
4.2. Tránh tiếp xúc với các yếu tố độc hại
- Hạn chế tiếp xúc với hóa chất độc hại, bức xạ.
- Tránh để bìu bị nóng.
4.3. Khám sức khỏe định kỳ
Điều này giúp phát hiện sớm các bệnh lý có thể là nguyên nhân gây vô sinh nam.
4.4. Điều trị các bệnh lý kịp thời
Nếu mắc các bệnh lý có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nam giới cần được điều trị càng sớm càng tốt và đúng cách bởi bác sĩ Nam khoa.
Vô sinh nam là một vấn đề sức khỏe phổ biến đang gây ra khó khăn cho nhiều gia đình. Việc hiểu rõ về các nguyên nhân vô sinh nam và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp nam giới bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đi khám bác sĩ nam khoa để được tư vấn, điều trị kịp thời.
Nam khoa Bệnh viện Phương Nam - Đồng hành cùng sức khỏe phái mạnh
Khoa Nam khoa Bệnh viện Phương Nam chuyên sâu về sức khỏe nam giới, cung cấp các dịch vụ toàn diện từ cấp cứu, khám chữa bệnh đến tư vấn và phẫu thuật. Chúng tôi sở hữu đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, cùng trang thiết bị y tế hiện đại. Khoa Nam khoa Bệnh viện Phương Nam hướng đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe nam giới cao cấp, cam kết mang đến cho bệnh nhân sự chăm sóc tốt nhất và trải nghiệm thoải mái nhất với tính bảo mật thông tin cao.
----------
BỆNH VIỆN PHƯƠNG NAM - THÀNH VIÊN TẬP ĐOÀN Y TẾ PHƯƠNG CHÂU
Tập đoàn bệnh viện sản nhi tư nhân hàng đầu Việt Nam cung cấp trải nghiệm xuất sắc với hệ sinh thái Sản - Phụ - Nhi - IVF - Đa Khoa toàn diện.