Bệnh bạch hầu, một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm từng gây ra những đại dịch kinh hoàng trong quá khứ, hiện nay vẫn là mối đe dọa tiềm tàng đối với sức khỏe cộng đồng. Tuy đã có vắc-xin phòng ngừa hiệu quả, nhưng những ca bệnh và thậm chí tử vong do bạch hầu vẫn được ghi nhận tại Việt Nam và nhiều nơi trên thế giới. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc hiểu rõ về bệnh bạch hầu, từ nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng đến cách phòng ngừa và điều trị, nhằm bảo vệ bản thân và những người xung quanh.
1. Bệnh bạch hầu là gì?
Bệnh bạch hầu là bệnh nhiễm trùng cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra. Đặc trưng của bệnh là sự hình thành lớp màng giả mạc dày, dai, trắng ngà, bám chặt và lan rộng ở vòm họng, mũi, tuyến hạnh nhân và thanh quản.
Bệnh bạch hầu lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp khi tiếp xúc gần với người bệnh thông qua các giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Ngoài ra, vi khuẩn cũng có thể lây gián tiếp qua tiếp xúc với đồ vật nhiễm chất tiết từ người bệnh.
Sau khi nhiễm vi khuẩn, người bệnh thường có thời gian ủ bệnh từ 2 đến 5 ngày, hoặc đôi khi lâu hơn, trước khi xuất hiện các triệu chứng rõ ràng.
2. Gợi ý chẩn đoán bạch hầu
Bên cạnh các triệu chứng thông thường như đau họng, khó chịu khi ăn uống, viêm họng giả mạc còn có thể đi kèm với những dấu hiệu đặc trưng sau:
- Sổ mũi: Chảy nước mũi trong hoặc đục, đôi khi có lẫn máu.
- Nuốt đau: Cảm giác đau khi nuốt thường không quá dữ dội.
- Họng đỏ ít: Mức độ đỏ của họng không tương xứng với tình trạng phù nề.
- Viêm thanh quản: Có thể gây khó thở do tắc nghẽn đường thở.
- Cổ bạnh: Xuất hiện tình trạng sưng to ở cổ, dấu hiệu nhiễm độc nặng.
- Viêm cơ tim: Biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến tim mạch.
- Biến chứng thần kinh: Thường xảy ra ở những trường hợp nhập viện muộn.
.png)
Lớp giả mạc trắng dày bao quanh vòm họng
Các yếu tố dịch tễ liên quan:
- Viêm cơ tim: Biến chứng này có thể xảy ra trong quá trình bệnh diễn biến hoặc thậm chí vài tuần sau khi các triệu chứng ban đầu đã thuyên giảm. Viêm cơ tim xuất hiện sớm trong giai đoạn đầu của bệnh thường có tiên lượng rất xấu và tỷ lệ tử vong cao.
- Viêm dây thần kinh: Thường ảnh hưởng đến các dây thần kinh vận động và có khả năng hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng khác. Các biểu hiện liệt có thể xuất hiện ở màn khẩu cái, dây thần kinh vận nhãn, cơ chi và cơ hoành. Liệt cơ hoành có thể dẫn đến viêm phổi và suy hô hấp, đe dọa tính mạng người bệnh.
- Tỷ lệ tử vong do bạch hầu dao động từ 5% đến 10%. Bệnh có thể tiến triển nặng và gây tử vong trong vòng 6-10 ngày nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.
3. Điều trị bạch hầu
Người bị bạch hầu sẽ được tiêm 1 loại giải độc tố đặc hiệu để chống lại độc tố của vi khuẩn, kết hợp với kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn bạch hầu. Trong một số trường hợp quá nặng cần phải mở đường thở, hỗ trợ hô hấp, đặt máy tạo nhịp cho tim,...
4. Cách phòng ngừa
Bệnh bạch hầu tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả bằng cách tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch các loại vắc-xin có chứa thành phần bạch hầu.
4.1. Đối với trẻ em
Tiêm các vắc-xin phối hợp 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 như Hexaxim, Infanrix Hexa, Pentaxim, ComBE Five, SII, Tetraxim theo lịch sau:
- Mũi 1: 2 tháng tuổi.
- Mũi 2: 3 tháng tuổi.
- Mũi 3: 4 tháng tuổi.
- Mũi 4: 16-18 tháng tuổi.
Tiêm nhắc lại khi trẻ từ 4-6 tuổi bằng Tetraxim, Adacel hoặc Boostrix. Sau đó, có thể tiêm nhắc lại mỗi 10 năm.
4.2. Đối với thanh thiếu niên, người trưởng thành và người cao tuổi
Nếu đã tiêm đủ liều cơ bản: Tiêm 1 liều Adacel hoặc Boostrix, sau đó có thể tiêm nhắc lại mỗi 10 năm.
Nếu chưa tiêm hoặc không rõ tiền sử tiêm chủng:
- Mũi 1: Tiêm Adacel hoặc Boostrix bất kỳ lúc nào.
- Mũi 2: Tiêm cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.
- Mũi 3: Tiêm cách mũi 1 ít nhất 6 tháng.
Tiêm nhắc lại mỗi 10 năm.
4.3. Đối với phụ nữ chuẩn bị mang thai và phụ nữ mang thai
Tiêm chủng trước khi mang thai không chỉ bảo vệ mẹ khỏi bạch hầu, ho gà và uốn ván mà còn giúp bảo vệ trẻ sơ sinh trong 3 tháng đầu đời – giai đoạn trẻ chưa được tiêm phòng. Lịch tiêm chủng bệnh bạch hầu cho phụ nữ mang thai và chuẩn bị mang thai tương tự như đối với thanh thiếu niên và người lớn.
Hiện nay, Bộ Y tế Việt Nam chưa có khuyến cáo chính thức về việc tiêm vắc-xin bạch hầu - ho gà - uốn ván cho phụ nữ mang thai. Do đó, để đảm bảo an toàn, bạn nên tiêm phòng trước khi mang thai.
Gần đây, đã có trường hợp tử vong do bạch hầu tại Nghệ An và một trường hợp mắc bệnh tại Bắc Giang có tiếp xúc gần với ca bệnh này. Nếu bạn đang có các triệu chứng như ho, đau họng, sưng họng và xuất hiện các mảng trắng, bạn nên đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị.
Bệnh bạch hầu có thể có các biểu hiện như sốt, đau họng, ho, khàn tiếng và đặc biệt là giả mạc màu trắng dai, dễ chảy máu... Việc thăm khám sớm sẽ giúp phát hiện và điều trị bệnh kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm.
5. Quy trình tiêm chủng vắc-xin bạch hầu tại Bệnh viện Phương Nam
Trước khi thực hiện tiêm ngừa tại Bệnh viện Phương Nam, bạn sẽ được kiểm tra sức khỏe tổng quát. Bác sĩ sẽ hỏi và ghi nhận các thông tin liên quan như tiền sử bệnh, các loại thuốc đang sử dụng, tiền sử dị ứng thuốc và xem thông tin lưu trữ về các loại vaccine đã tiêm. Dựa trên những thông tin này, bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn và xác định bạn có đủ điều kiện để tiêm chủng tại thời điểm đó hay không.
.png)
Quy trình khám chữa bệnh chuẩn quốc tế tại Bệnh viện Phương Nam
Trong phòng tiêm ngừa, điều dưỡng sẽ cùng bạn kiểm tra lại một lần nữa tên và hạn sử dụng của vaccine, đồng thời thực hiện quy trình nhận diện người bệnh để đảm bảo tiêm đúng chủng loại vaccine, mang lại hiệu quả bảo vệ tối ưu.
Tất cả các sinh phẩm và vaccine tại Bệnh viện Phương Nam đều có nguồn gốc rõ ràng, được sản xuất tại châu u, châu Mỹ, Nhật Bản, Việt Nam và được bảo quản theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới.
An toàn của người bệnh luôn được đặt lên hàng đầu với hệ thống kiểm soát nhiễm khuẩn hiện đại nhất, đặc biệt an toàn cho trẻ em. Sau khi tiêm, bạn sẽ được yêu cầu ở lại Bệnh viện Phương Nam ít nhất 30 phút để theo dõi và xử trí các phản ứng phụ (nếu có). Đội ngũ bác sĩ thuộc nhiều chuyên khoa (nội, ngoại, sản, nhi) luôn sẵn sàng hỗ trợ trong trường hợp cần thiết.
----------
BỆNH VIỆN PHƯƠNG NAM - THÀNH VIÊN TẬP ĐOÀN Y TẾ PHƯƠNG CHÂU
Tập đoàn bệnh viện sản nhi tư nhân hàng đầu Việt Nam cung cấp trải nghiệm xuất sắc với hệ sinh thái Sản - Phụ - Nhi - IVF - Đa Khoa toàn diện.