Bài viết được cố vấn chuyên môn bởi BS. Đỗ Thị Diễm Kiều, khoa Nội Cấp cứu sản – phòng sanh , BVQT Phương Châu
Cho con bú là một phần quan trọng trong hành trình làm mẹ thiêng liêng, mang lại nhiều lợi ích cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, không phải lúc nào hành trình này cũng suôn sẻ. Nhiều mẹ gặp phải các vấn đề phổ biến khiến việc cho bé bú trở nên khó khăn hơn. Hiểu rõ và xử lý đúng cách các vấn đề này sẽ giúp mẹ duy trì nguồn sữa quý giá cho bé và đảm bảo sức khỏe bản thân. Hãy cùng bác sĩ Phương Châu tìm hiểu thêm về các vấn đề thường gặp khi cho con bú và lời khuyên của bác sĩ qua bài viết dưới đây.
1. Những vấn đề thường gặp khi cho con bú
a) ĐẦU VÚ BỊ PHẲNG HOẶC TỤT
Nguyên nhân: Đầu vú phẳng hoặc tụt là do cấu trúc tự nhiên hoặc do mẹ không cho bé bú thường xuyên, làm vùng núm vú không đủ kích thích để phát triển bình thường.
Dấu hiệu:
- Núm vú khó nhô ra ngoài, bé khó ngậm hoặc không thể bú được.
- Bé có thể cáu gắt, quấy khóc khi cố gắng bú.
Giải pháp:
- Dùng dụng cụ hỗ trợ kéo núm vú (như đầu hút núm vú) trước khi cho bé bú.
- Massage nhẹ nhàng vùng ngực để kích thích đầu vú nhô ra.
Nếu bé vẫn gặp khó khăn, mẹ có thể hút sữa ra bình để bé bú, đồng thời tham khảo chuyên gia về việc điều chỉnh tư thế và cách cho bú.
b) NỨT NẺ ĐẦU VÚ VÀ LOÉT NÚM VÚ
Nguyên nhân: thường gặp là ngậm bắt vú kém và nhiễm nấm
Bé ngậm không đúng cách là nguyên nhân chính gây đau rát. Khi bé chỉ ngậm đầu núm thay vì cả quầng vú, lực hút mạnh có thể làm tổn thương da. Ngoài ra, núm vú khô hoặc nứt nẻ do vệ sinh không đúng cách, sử dụng xà phòng mạnh hoặc mẹ bị thiếu nước cũng góp phần gây ra tình trạng này.
Các vết nứt tiến triển sẽ tạo ra những vết trợt niêm mạc núm vú tạo thành loét. Một nguyên ngân khác của loét núm vú là do nhiễm nấm.
Dấu hiệu:
- Núm vú đau, rát khi bé bú hoặc sau khi bé bú xong.
- Có thể chảy máu nhẹ hoặc xuất hiện vết nứt , vết loét dài
- Khi nặng, mẹ sẽ cảm thấy nhói lên từng cơn, đặc biệt khi bé bắt đầu bú.
- Núm vú ngứa, bong tróc, đỏ rát, đôi khi xuất hiện các vết trắng nhỏ.
- Bé có thể bị tưa miệng với các mảng trắng trong khoang miệng hoặc lưỡi, gây khó chịu khi bú.
- Cảm giác đau rát hoặc châm chích sâu bên trong ngực.
Giải pháp:
- Kiểm tra tư thế bú của bé, không cần cho con nghỉ bú , dùng kem dưỡng núm vú an toàn.
- Vệ sinh núm vú sau mỗi lần bú và giữ vùng này khô thoáng.
- Tránh dùng chung khăn hoặc vật dụng cá nhân để ngăn ngừa lây nhiễm.
- Nếu vùng da núm vú đó bị đỏ, bóng dễ bong tróc , đau nhiều hoặc ngứa và vẫn loét xem xét việc điều trị nấm.
c) CƯƠNG TỨC TUYẾN VÚ- TẮC TIA SỮA
Nguyên nhân: nhiều sữa, bắt đầu cho bú muộn, trẻ bú không thường xuyên, độ dài của bữa bú không đủ hay do ngậm bắt vú kém
Dấu hiệu: Ngực cứng, đau nhức, cảm giác căng tức, đỏ , có thể sốt trong 24h và không thấy sữa chảy ra .
Giải pháp: điều trị chủ yếu của cương tức tuyến vú là làm trống bầu vú
- Vẫn cho bé bú vì đây là cách tốt nhất để làm trống bầu vú. Hãy chú ý quan sát bữa bú và cách đặt trẻ vào vú và ngậm bắt vú tốt.
- Chỉ buộc phải vắt sữa nếu trẻ không bú được.
- Các thao tác có thể hữu ít và hỗ trợ một cách hiệu quả cho việc làm trống bầu vú: Giúp bà mẹ thư giản; Xoa bóp nhẹ nhàng và cho bé bú thường xuyên để giảm cương; Đặt một miếng gạc lạnh lên vú sau bữa bú có thể giảm bớt những khó chịu do hiện tượng phù nề của tuyến vú.
d) VIÊM TUYẾN VÚ
Nguyên nhân: Viêm tuyến vú thường bắt nguồn từ việc vi khuẩn xâm nhập qua các vết nứt trên núm vú. Ngoài ra, cương tức tuyến vú kéo dài sẽ chuyển thành viêm vú không nhiễm trùng , viêm vú nhiễm trùng rồi đến áp xe tuyến vú
Dấu hiệu:
- Mô vú dày lên có khối u ở vú
- Vú sưng nóng, đỏ, đau
- Mẹ có thể cảm thấy ớn lạnh, sốt cao, mệt mỏi, cơ thể suy nhược.
- Nếu sờ vào ngực có thể cảm nhận các khối cứng đau.
Giải pháp:
- Uống nhiều nước để giữ cơ thể đủ nước và hỗ trợ tiết sữa.
- Tiếp tục cho bé bú để giảm áp lực sữa bị ứ đọng.
- Dùng khăn ấm massage nhẹ nhàng vùng bị viêm để khai thông tia sữa.
- Khi triệu chứng không cải thiện hoặc trở nặng, mẹ nên đi khám để được điều trị bằng thuốc kháng sinh an toàn khi cho con bú.
e) SỮA RA QUÁ ÍT HOẶC QUÁ NHIỀU
Nguyên nhân: Cơ thể mẹ chưa cân bằng lượng sữa theo nhu cầu của bé, căng thẳng hoặc chế độ ăn uống không phù hợp.
Dấu hiệu: Bé không đủ sữa bú, hoặc mẹ bị chảy sữa liên tục.
Giải pháp: Điều chỉnh thời gian bú và chế độ ăn uống. Nếu cần, mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để hỗ trợ kích thích hoặc điều tiết sữa.
2. Lời khuyên của bác sĩ giúp hành trình mẹ cho con bú khỏe mạnh
- Chăm sóc núm vú: Vệ sinh bằng nước ấm, tránh chà xát mạnh, giữ vùng ngực khô thoáng và thoa kem dưỡng để giảm nứt nẻ.
- Dinh dưỡng đầy đủ: Ăn thực phẩm lợi sữa (rau ngót, cá hồi, đu đủ xanh), uống 2.5-3 lít nước mỗi ngày, hạn chế đồ cay nóng, caffein, và chia nhỏ bữa ăn trong ngày.
- Nghỉ ngơi hợp lý: Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng bằng yoga hoặc nghe nhạc, chia sẻ công việc nhà để có thêm thời gian hồi phục.
- Liên hệ bác sĩ: Khi gặp vấn đề kéo dài như đau rát núm vú, viêm tuyến vú hoặc cần tư vấn dinh dưỡng.
Hành trình nuôi con bằng sữa mẹ là một chặng đường đầy yêu thương nhưng cũng không ít thử thách. Với sự quan tâm đúng cách đến bản thân và sự đồng hành từ các bác sĩ, mẹ hoàn toàn có thể vượt qua mọi khó khăn, duy trì nguồn sữa ngọt ngào để nuôi dưỡng bé yêu khỏe mạnh và giữ gìn sức khỏe cho chính mình. Nếu mẹ nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường,hãy đến ngay bệnh viện để được kiểm tra và hỗ trợ kịp thời.
BVQT Phương Châu với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng đồng hành cùng các mẹ trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ
Tổng đài BVQT Phương Châu 1900 5454 66 sẵn sàng hỗ trợ quý gia đình các thông tin cần thiết.