"Trầm cảm khi mang thai: hãy để thai kỳ là một hành trình yêu thương, không phải là một cuộc chiến thầm lặng"
“Mang thai là một điều thiêng liêng, hạnh phúc dữ lắm. Nhưng không ai nói với em rằng, có những ngày em chỉ biết khóc, chỉ muốn h.ại con. Em cảm thấy có lỗi với con mình – ngay cả khi nó chưa kịp cất tiếng khóc đầu tiên.” — lời tâm sự nhói lòng của chị U., 30 tuổi, thai phụ điều trị doạ sinh non/ trầm cảm nặng tại Bệnh viện Phương Châu Cần Thơ
Nội dung bài viết được thực hiện bởi bác sĩ CKII. Huỳnh Thị Uyển Trang, P. Trưởng khoa Nội trú Sản Bệnh viện Quốc tế Phương Châu Cần Thơ
Một buổi sáng nơi phòng bệnh Nội trú Sản
Gặp chị U. vào một sáng mưa tháng 7 lất phất, tại khoa Nội trú Sản – Bệnh viện QT Phương Châu Cần Thơ. Trong dáng vẻ của người phụ nữ đang mang trong mình mầm sống, chị nổi bật lên không phải vì vẻ ngoài, mà vì đôi mắt thâm quầng, gương mặt tái nhợt và im lặng đầy bất an.
Chị mang thai đứa con đầu lòng ở tuần thứ 33. Nhưng thay vì cảm giác hồi hộp gần đến ngày con chào đời như bao thai phụ khác, chị kể mình chỉ cảm thấy lo lắng, trống rỗng, và “có lúc chỉ muốn cho con sinh ra sớm cho xong.” Đó không phải là một phản ứng “bình thường” của thai phụ. Đó là trầm cảm – căn bệnh mà nhiều người vẫn nghĩ “không thể xảy ra trong niềm vui làm mẹ”.
Trầm cảm thai kỳ – Vết thương không nhìn thấy
Theo bác sĩ CKII. Huỳnh Thị Uyển Trang, P. Trưởng khoa Nội trú Sản đang công tác tại Bệnh viện QT Phương Châu Cần Thơ: “Có đến 10 – 20% thai phụ có biểu hiện trầm cảm trong thai kỳ, nhưng con số thực tế có thể cao hơn nhiều vì hầu hết họ im lặng chịu đựng.”
Trầm cảm thai kỳ không chỉ là "buồn vu vơ", mà là một trạng thái suy kiệt cảm xúc, đi kèm với mất ngủ, lo âu, cảm giác tội lỗi, tuyệt vọng và cả ý nghĩ tiêu cực. Với một số người, trầm cảm bắt đầu từ khi biết mình có thai – đặc biệt khi thai kỳ không suôn sẻ hoặc đến trong hoàn cảnh không mong đợi…
Bệnh viện – nơi Phụng sự từ tâm
Ở Bệnh viện QT Phương Châu Cần Thơ, nơi hàng ngàn ca sinh được đón chào, không chỉ có chuyên môn cao, mà còn là nơi đáng tin cậy của những thai phụ như chị U.
May mắn, với phương châm Phụng sự từ tâm, luôn lắng nghe và đồng hành cùng thai phụ. Khi khám lâm sàng phát hiện chị U. có biểu hiện bất thường – khóc nhiều, mất ngủ triền miên, ít giao tiếp, đau khắp nơi với cảm giác mơ hồ, doạ sinh non, con chậm tăng trưởng – chị được chăm sóc và thấu hiểu.
“Em từng nghĩ không ai trong số họ sẽ hiểu, nhưng bác sĩ ở đó, khám cho em, trò chuyện với em gần một tiếng. Và sau đó, bác sĩ chuyên gia tâm lý đến và lắng nghe, tư vấn cho em gần 2 tiếng. Lạ thay, ngay sau đó, em thấy mình… dường như sống lại một chút.”
Bác sĩ Trang kể, không phải ai cũng may mắn như chị U. Nhiều phụ nữ âm thầm mang nỗi đau ấy về nhà, để rồi trầm cảm tiến triển nặng sau sinh – và đôi khi, dẫn đến bi kịch không thể lường được.
Một cái nhìn thấu hiểu, một sự chân thành, có thể thay đổi nhiều thứ
Hiện nay, sự hỗ trợ tinh thần trong thai kỳ nói chung còn tương đối mỏng. Nhân viên y tế đôi khi không thể đủ thời gian để hỏi han cảm xúc của từng bệnh nhân. Gia đình cũng nên chú ý đến sức khoẻ tâm lý bên cạnh kết quả siêu âm, xét nghiệm – đừng quên rằng một người mẹ cần hơn hết là sự lắng nghe, không phán xét.
“Em chỉ ước, mọi người hỏi em: “Em có ổn không? Mọi việc cứ nói ra…”, rồi nghe em nói, thay vì cứ nói
“Có gì đâu, làm mẹ ai cũng phải vậy, đừng làm quá lên’” – chị U. nghẹn lời.
Hồi kết – và khởi đầu mới
Vài hôm sau, chị U. đã tươi tắn hơn một chút. Chị được xuất viện, hướng dẫn tái khám cho mẹ thai song song với hỗ trợ tâm lý
“Em nghĩ mình sẽ ổn. Không phải vì em “phải”, mà vì em “muốn”.”
Thông điệp gửi gắm từ bác sĩ Phương Châu
Bác sĩ Uyển Trang chia sẻ: "Trầm cảm khi mang thai không phải là yếu đuối, mà là tín hiệu cầu cứu từ một tâm hồn đang mệt mỏi. Đừng im lặng. Đừng bỏ qua. Hãy lắng nghe – bằng cả trái tim"
Nếu bạn là người thân (chồng), hãy hỏi:
"Hôm nay em thế nào?" – và thực sự lắng nghe.
Nếu bạn là người mẹ đang mang thai và cảm thấy trống rỗng, sợ hãi, hoặc kiệt sức – bạn không cô đơn. Hãy tìm đến bác sĩ, chuyên gia tâm lý, những người đáng tin cậy. Cánh tay yêu thương luôn sẵn sàng chờ bạn nắm lấy.
Hành trình làm mẹ không chỉ cần sức khỏe thể chất, mà còn cần sự yêu thương và thấu hiểu tinh thần.