Mang thai là một hành trình thiêng liêng và tuyệt vời đối với mỗi người phụ nữ, những cảm xúc vui mừng, hạnh phúc khi thai nhi khỏe mạnh lớn lên từng ngày là mong muốn của tất cả mẹ bầu. Tuy nhiên, không ít các dấu hiệu bất thường trong thai kỳ sẽ khiến mẹ bầu vô cùng lo lắng. Một trong những bất thường có thể gặp phải là giãn não thất của thai nhi, vậy giãn não thất là gì? Cùng Phương Châu tìm hiểu về vấn đề này nhé!
Bài viết được cố vấn nội dung bởi BS. Trần Quốc Huy - Phó Trưởng khoa Cấp cứu Sản - Phòng sanh, Bệnh viện Quốc tế Phương Châu.
Giãn não thất ở thai nhi là gì?
Giãn não thất ở thai nhi xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa sản xuất và hấp thụ dịch não tủy. Thông thường, hoạt động sống của não bộ được thực hiện nhờ vào sự trao đổi các chất dinh dưỡng và oxy với thành phần dịch não tủy. Mặt khác, để dịch não tủy lưu thông được trong não thì cần đến hệ thống các mạch mạc não, lỗ, kênh và não thất (trong đó quan trọng nhất là não thất bên, não thất ba và não thất tư).
Tuy nhiên, nếu vì một lý do nào đó khiến cho màng não tăng tiết dịch, giảm hấp thu (có thể do nhiễm trùng, bất thường nhiễm sắc thể, bất thường gen) hoặc bị tắc nghẽn, dẫn đến không lưu thông được (khi hẹp ống não, u não) thì dịch não tủy sẽ bị ứ trệ lại, hậu quả khiến cho thai nhi bị giãn não thất.
Tiêu chuẩn chẩn đoán chung của giãn não thất ở ba tháng giữa thai kỳ là đường kính não thất bên > 10mm
Nguyên nhân của giãn não thất là gì?
Giãn não thất có thể xảy ra tại bất cứ thời điểm nào của thai kỳ, thường gặp trên siêu âm ba tháng giữa. Có nhiều nguyên nhân gây giãn não thất ở thai nhi. Một số nguyên nhân thường gặp như:
- Giãn sinh lý: đây là tình trạng thoáng qua tại thời điểm siêu âm. Đa số các trường hợp giãn nhẹ não thất đơn thuần, không kèm theo các bất thường khác có thể là thoáng qua. Tình trạng giãn sẽ không tăng thêm hoặc dần cải thiện qua thời gian, có thể đến một vài năm sau khi trẻ sinh ra, tiên lượng tốt
- Bất thường gen
- Bất thường về lệch bội nhiễm sắc thể
- Nhiễm trùng bào thai: Cytomegalo virus, Toxoplasmosis
Thai nhi bị giãn não thất – Mẹ phải làm gì tiếp theo?
Đối với các trường hợp giãn nhẹ não thất, mẹ bầu được các bác sĩ chỉ định:
- Chọc ối để tìm nguyên nhân (chọc ối xét nghiệm các bất thường lệch bội, vi mất đoạn và lặp đoạn kèm theo, tìm nguyên nhân gây nhiễm trùng bào thai). Khuyến cáo thực hiện chọc ối ngay cả khi mẹ đã có kết quả sàng lọc trước sinh nguy cơ thấp.
- Chụp MRI não thai nhi để đánh giá toàn diện cấu trúc não
Các tình trạng giãn não thất nặng tăng nguy cơ não úng thủy, tiên lượng xấu, có thể phải chấm dứt thai kỳ.
Theo dõi thai nhi giãn não thất như thế nào?
Thai nhi sẽ được theo dõi sát mỗi 1–2 tuần để đánh giá diễn tiến:
- Nếu chỉ giãn nhẹ, không kèm bất thường khác, khả năng phát triển thể chất và tinh thần sau sinh rất tốt.
- Nếu giãn tăng dần hoặc xuất hiện thêm bất thường, bác sĩ sẽ đưa ra hướng xử trí phù hợp