Cố vấn chuyên môn:
BS. Phan Thị Thanh Hằng, BS Sản phụ khoa, BVQT Phương Châu
1. Tại Sao Phải Gây Tê Hoặc Gây Mê Khi Sinh Mổ?
Sinh mổ là một ca phẫu thuật lớn, đòi hỏi kiểm soát cơn đau hiệu quả. Việc gây tê hay gây mê nhằm:
- Đảm bảo mẹ không cảm thấy đau trong suốt quá trình phẫu thuật.
- Giữ cho cơ thể ổn định, giúp bác sĩ thao tác chính xác.
- Bảo vệ mẹ và bé, giảm các nguy cơ biến chứng liên quan đến đau đớn hoặc phản xạ sinh lý.
2. Các Phương Pháp Gây Tê Và Gây Mê Khi Sinh Mổ
Có ba phương pháp chính để kiểm soát cơn đau trong sinh mổ: Gây tê tủy sống, gây tê ngoài màng cứng và gây mê toàn thân. Mỗi phương pháp có những đặc điểm khác nhau.
2.1. Gây tê tủy sống
Đây là phương pháp phổ biến nhất trong sinh mổ. Bác sĩ sẽ tiêm thuốc gây tê vào dịch não tủy ở vùng thắt lưng, giúp mẹ mất cảm giác từ rốn trở xuống.
Ưu điểm:
- Hiệu quả nhanh, chỉ sau 5 - 10 phút mẹ sẽ mất cảm giác đau.
- Liều lượng thuốc ít, ít ảnh hưởng đến mẹ và bé.
- Mẹ vẫn tỉnh táo trong suốt quá trình sinh mổ, có thể nghe tiếng khóc đầu đời của bé.
- Hiệu quả giảm đau tốt hơn gây mê nội khí quản
Nhược điểm:
- Gây tụt huyết áp nhanh, cần theo dõi sát.
- Một số mẹ có thể gặp tình trạng đau đầu sau sinh.
- Không phù hợp với những mẹ có rối loạn đông máu hoặc dị ứng thuốc tê.
2.2. Gây tê ngoài màng cứng
Phương pháp này tương tự gây tê tủy sống nhưng thuốc được tiêm vào khoang ngoài màng cứng, giúp mẹ mất cảm giác đau nhưng vẫn giữ được một phần cảm giác vận động.
Ưu điểm:
- Kiểm soát cơn đau tốt hơn, có thể kéo dài nếu cần.
- Ít gây tụt huyết áp hơn so với gây tê tủy sống.
- Giúp mẹ tỉnh táo trong suốt ca mổ, có thể da kề da với bé ngay sau sinh.
Nhược điểm:
- Hiệu quả chậm hơn gây tê tủy sống (mất khoảng 15 - 20 phút để phát huy tác dụng).
- Nếu thuốc không được phân bố đều, mẹ có thể cảm nhận được đau tại một số vị trí.
- Cần kỹ thuật tiêm chính xác để tránh nguy cơ đau lưng sau sinh.
2.3. Gây mê toàn thân
Gây mê là phương pháp ít được áp dụng trong sinh mổ trừ khi có chỉ định đặc biệt. Thuốc mê sẽ được đưa vào cơ thể qua đường tĩnh mạch hoặc đường hô hấp, khiến mẹ mất ý thức hoàn toàn.
Ưu điểm:
- Thích hợp trong các trường hợp khẩn cấp, cần mổ nhanh.
- Hữu ích cho những mẹ không thể gây tê do vấn đề sức khỏe.
Nhược điểm:
- Mẹ không tỉnh táo, không thể chứng kiến khoảnh khắc con chào đời.
- Nguy cơ buồn nôn, nôn sau mổ cao hơn.
- Bé có thể bị ảnh hưởng bởi thuốc mê trong thời gian ngắn.
- Hiệu quả giảm đau không bằng tê
- Khi đặt nội khí quản có thể khó thông khí và không đặt được ống
- Nguy cơ viêm phổi hít do hít thức ăn hoặc dịch từ dạ dày vào phổi
3. Khi Nào Nên Chọn Gây Tê Hay Gây Mê?
Gây tê tủy sống phù hợp khi:
- Sinh mổ chủ động, có kế hoạch trước.
- Mẹ không có chống chỉ định về rối loạn đông máu hoặc các bệnh lý về thần kinh.
- Mẹ muốn tỉnh táo trong suốt ca mổ và nhanh chóng gặp bé sau sinh.
Gây tê ngoài màng cứng phù hợp khi:
- Mẹ cần kiểm soát đau trong thời gian dài hơn.
- Dành cho những mẹ có nguy cơ huyết áp thấp nhưng vẫn muốn tỉnh táo khi sinh.
- Có thể kết hợp với sinh thường nếu cần chuyển sang mổ.
Gây mê toàn thân phù hợp khi:
- Trường hợp khẩn cấp, cần phẫu thuật ngay.
- Mẹ có vấn đề về cột sống không thể gây tê.
- Mẹ quá căng thẳng hoặc mắc các bệnh lý nội khoa nghiêm trọng.
4. Chăm Sóc Sau Sinh Mổ Với Các Phương Pháp Gây Tê/Gây Mê
Sau sinh mổ, mẹ cần có chế độ chăm sóc phù hợp để phục hồi nhanh chóng:
- Với mẹ gây tê tủy sống/gây tê ngoài màng cứng: Cần nằm nghiêng, tránh ngồi dậy quá sớm để giảm nguy cơ đau đầu.
- Với mẹ gây mê: Thời gian hồi phục lâu hơn, cần theo dõi chặt chẽ để tránh biến chứng do thuốc mê.
- Chăm sóc vết mổ: Giữ vệ sinh vùng mổ, theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng.
- Vận động sớm: Giúp khí huyết lưu thông, giảm nguy cơ dính ruột sau mổ.
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Uống đủ nước, ăn thức ăn dễ tiêu để tránh táo bón.
5. Lời Khuyên Từ Chuyên Gia
Dù chọn phương pháp nào, mẹ bầu cũng cần lắng nghe tư vấn từ bác sĩ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Bệnh viện Quốc tế Phương Châu luôn sẵn sàng đồng hành cùng mẹ, mang đến dịch vụ sinh mổ an toàn với đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp và trang thiết bị hiện đại.
Hãy lựa chọn phương pháp phù hợp và yên tâm rằng bạn sẽ nhận được sự chăm sóc tốt nhất trong hành trình đón con yêu chào đời.
Quý khách hàng có thể đặt lịch khám bệnh TẠI ĐÂY hoặc gọi đến tổng đài 1900 545466 để được hỗ trợ thông tin.