Cố vấn chuyên môn: Trần Quốc Huy
Phó Trưởng khoa Cấp cứu Sản – Phòng Sanh, BVQT Phương Châu
1. Đái Tháo Đường Thai Kỳ Là Gì?
Đái tháo đường thai kỳ (Gestational Diabetes Mellitus – GDM) là tình trạng rối loạn dung nạp đường huyết lần đầu tiên được phát hiện trong thời kỳ mang thai.
Tình trạng này thường xuất hiện ở tam cá nguyệt thứ hai hoặc thứ ba khi cơ thể mẹ không thể sản xuất đủ insulin để kiểm soát lượng đường trong máu. Sau sinh, đa số mẹ bầu sẽ trở lại bình thường, nhưng vẫn có nguy cơ phát triển thành đái tháo đường tuýp 2 sau này.
Theo thống kê, khoảng 10-14% phụ nữ mang thai bị đái tháo đường thai kỳ, tùy thuộc vào yếu tố di truyền, chế độ ăn uống và lối sống.
2. Mẹ Bị Đái Tháo Đường Thai Kỳ Có Di Truyền Sang Bé Không?
2.1. Đái tháo đường thai kỳ có di truyền không?
Đái tháo đường thai kỳ không phải là bệnh di truyền trực tiếp từ mẹ sang con. Tuy nhiên, trẻ sinh ra từ mẹ mắc đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ cao hơn mắc các vấn đề liên quan đến đường huyết và chuyển hóa sau này.
Các nghiên cứu cho thấy nếu mẹ bị đái tháo đường thai kỳ, con có nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2 cao gấp 2-8 lần so với trẻ khác. Trẻ cũng có thể bị rối loạn dung nạp glucose, béo phì, và hội chứng chuyển hóa khi trưởng thành.
2.2. Tại sao trẻ có nguy cơ cao hơn?
Dù không di truyền trực tiếp, nhưng có hai yếu tố chính khiến trẻ sinh ra từ mẹ bị đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Yếu tố di truyền từ gia đình
Nếu trong gia đình có người mắc đái tháo đường, con có nguy cơ cao hơn do thừa hưởng gen ảnh hưởng đến quá trình sản xuất insulin. Đặc biệt, nếu mẹ bị đái tháo đường tuýp 2 trước hoặc sau khi mang thai, nguy cơ di truyền cho con sẽ cao hơn so với chỉ bị đái tháo đường thai kỳ.
Ảnh hưởng từ môi trường trong bụng mẹ
Khi mẹ bị đái tháo đường thai kỳ, lượng đường trong máu cao có thể truyền qua nhau thai, khiến tuyến tụy của bé phải sản xuất nhiều insulin hơn để xử lý đường dư thừa. Sau khi sinh, cơ thể bé có thể tiếp tục sản xuất insulin nhiều hơn mức cần thiết, dẫn đến hạ đường huyết sơ sinh. Trong dài hạn, điều này làm tăng nguy cơ béo phì và đái tháo đường tuýp 2 khi bé trưởng thành.
3. Đái Tháo Đường Thai Kỳ Ảnh Hưởng Như Thế Nào Đến Thai Nhi?
Nếu không được kiểm soát tốt, đái tháo đường thai kỳ có thể gây ra nhiều biến chứng cho thai nhi, bao gồm:
Thai to (Macrosomia)
Do lượng đường trong máu mẹ cao, bé sẽ nhận nhiều năng lượng hơn và tích lũy mỡ dư thừa, khiến trọng lượng lớn hơn bình thường (trên 4kg). Thai to có thể làm tăng nguy cơ sinh khó, sinh mổ và tổn thương khi sinh.
Hạ đường huyết sơ sinh
Sau khi sinh, bé có thể bị tụt đường huyết do cơ thể vẫn quen sản xuất nhiều insulin để đối phó với lượng đường cao từ mẹ. Nếu không kiểm soát tốt, có thể gây hạ đường huyết, nguy hiểm cho bé
Nguy cơ suy hô hấp
Mẹ bị đái tháo đường thai kỳ có thể làm chậm quá trình hấp thu dịch phổi của bé, dẫn đến hội chứng suy hô hấp khi sinh.
Nguy cơ béo phì và đái tháo đường tuýp 2 sau này
Những trẻ sinh ra từ mẹ bị đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ thừa cân, béo phì và rối loạn dung nạp glucose khi trưởng thành.
4. Mẹ Cần Làm Gì Để Giảm Nguy Cơ Ảnh Hưởng Đến Bé?
Dù mẹ mắc đái tháo đường thai kỳ, vẫn có thể bảo vệ con khỏi nguy cơ mắc bệnh bằng cách kiểm soát tốt đường huyết.
Kiểm soát đường huyết trong thai kỳ
- Theo dõi đường huyết thường xuyên với các mức mục tiêu lý tưởng:
- Trước ăn: dưới 95 mg/dL
- Sau ăn 1 giờ: dưới 140 mg/dL
- Sau ăn 2 giờ: dưới 120 mg/dL
- Ăn uống khoa học, hạn chế tinh bột, đường đơn (bánh ngọt, nước ngọt).
- Tăng cường chất xơ từ rau xanh, ngũ cốc nguyên cám để ổn định đường huyết.
- Chia nhỏ bữa ăn trong ngày (5-6 bữa/ngày) để tránh tăng đường huyết đột ngột.
- Vận động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga bầu giúp cơ thể tiêu thụ đường tốt hơn.
Chăm sóc bé sau sinh để giảm nguy cơ mắc bệnh
- Cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để giúp ổn định đường huyết và tăng cường miễn dịch.
- Giúp bé duy trì cân nặng hợp lý, tránh nguy cơ béo phì.
- Khi bé lớn, cho bé ăn uống lành mạnh, khuyến khích vận động thể chất.
5. Kết Luận
Mặc dù đái tháo đường thai kỳ không di truyền trực tiếp sang con, nhưng có thể làm tăng nguy cơ bé bị rối loạn chuyển hóa đường trong tương lai. Tuy nhiên, mẹ hoàn toàn có thể giảm thiểu rủi ro bằng cách kiểm soát tốt đường huyết trong thai kỳ và chăm sóc bé đúng cách sau sinh.
Bệnh viện Quốc tế Phương Châu luôn đồng hành cùng mẹ bầu trong hành trình thai kỳ khỏe mạnh. Nếu mẹ có bất kỳ thắc mắc nào về đái tháo đường thai kỳ, hãy liên hệ ngay với đội ngũ bác sĩ của chúng tôi để được tư vấn kịp thời.
Quý khách hàng có thể đặt lịch khám bệnh TẠI ĐÂY hoặc gọi đến tổng đài 1900 545466 để được hỗ trợ thông tin.