Cố vấn chuyên môn
BS. Phan Thị Thanh Hằng, BS Sản Phụ khoa, BVQT Phương Châu
1. “Não cá vàng” khi mang thai là gì?
“Não cá vàng” không phải là một thuật ngữ y khoa mà chỉ là cách gọi vui của tình trạng giảm trí nhớ tạm thời, kém tập trung hoặc đãng trí mà nhiều mẹ bầu gặp phải trong thai kỳ. Đây là một hiện tượng phổ biến, thường xuất hiện từ tam cá nguyệt thứ hai trở đi và có thể kéo dài đến sau sinh.
Nhiều mẹ bầu cảm thấy khó nhớ những việc đơn giản hàng ngày, dễ mất tập trung trong công việc hoặc quên mất những điều quan trọng. Tuy nhiên, hiện tượng này không ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống mà thường chỉ gây ra một số bất tiện nhỏ.
2. Nguyên nhân khiến mẹ bầu hay quên, đãng trí
Mặc dù chưa xác định được chính xác nguyên nhân dẫn đến chứng hay quên ở bà bầu, tuy nhiên, các nhà khoa học cũng đưa ra một số yếu tố làm gia tăng tình trạng này, gồm:
Thay đổi nội tiết tố
Khi mang thai, hàm lượng các hormone progesterone và estrogen trong não của mẹ tăng lên rất nhiều, khoảng 15 - 40 lần. Những hormone này ảnh hưởng đến nơ-ron thần kinh ở não nên có thể dẫn đến chứng hay quên.
Giảm chất xám ở một số vùng não bộ
Nghiên cứu cho thấy, trong thai kỳ, thể tích chất xám ở một số vùng não bộ của mẹ có thể giảm nhẹ, đặc biệt là vùng liên quan đến trí nhớ và tư duy. Sự thay đổi này giúp mẹ thích nghi với vai trò làm mẹ, tập trung hơn vào việc chăm sóc em bé, nhưng đồng thời cũng khiến mẹ dễ quên hơn.
Tâm lý căng thẳng và lo lắng
Khi mang thai, mẹ bầu phải đối mặt với nhiều lo lắng về sức khỏe của em bé, sự thay đổi của cơ thể cũng như những áp lực về tài chính, công việc, gia đình. Sự căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung và ghi nhớ.
Thiếu ngủ và mệt mỏi
Giấc ngủ không đủ chất lượng cũng là một trong những nguyên nhân khiến mẹ bầu hay quên. Khi thai nhi lớn dần, mẹ thường bị mất ngủ do khó chịu, đau lưng, chuột rút, đi tiểu đêm nhiều lần. Việc thiếu ngủ kéo dài khiến não bộ không thể hoạt động hiệu quả, dẫn đến tình trạng giảm trí nhớ.
Thiếu dinh dưỡng
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động của não bộ. Nếu mẹ bầu không bổ sung đầy đủ các dưỡng chất như omega-3, sắt, vitamin B12, folate,… thì trí nhớ và khả năng tập trung cũng bị ảnh hưởng.
3. Mẹ bầu có thể làm gì để cải thiện trí nhớ?
Mặc dù tình trạng “não cá vàng” khi mang thai là tạm thời và sẽ cải thiện sau sinh, nhưng có một số biện pháp giúp mẹ bầu cải thiện trí nhớ và giảm bớt sự đãng trí trong thai kỳ:
Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng
Chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp cải thiện trí nhớ đáng kể. Mẹ bầu nên bổ sung các thực phẩm giàu dưỡng chất tốt cho não bộ như:
- Omega-3 (có trong cá hồi, cá thu, hạt óc chó, hạt chia,…)
- Sắt (có trong thịt đỏ, gan động vật, rau xanh,…)
- Vitamin B12 (có trong trứng, sữa, thịt,…)
- Folate (có trong bông cải xanh, đậu lăng, cam,…)
Duy trì giấc ngủ chất lượng
Ngủ đủ giấc giúp não bộ hoạt động tốt hơn. Mẹ bầu nên tạo thói quen ngủ đúng giờ, tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ, và có thể dùng gối hỗ trợ để ngủ ngon hơn.
Lập danh sách và ghi chú công việc
Sử dụng sổ tay hoặc ứng dụng ghi chú trên điện thoại để nhắc nhở những việc quan trọng cần làm sẽ giúp mẹ bầu tránh quên những điều cần thiết. Một số vật dụng cần thiết như chìa khóa, thẻ ra vào, ví tiền nên được để cố định ở một vị trí để khi cần đến sẽ tìm thấy nhanh chóng
Tập luyện thể dục nhẹ nhàng
Vận động giúp tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện chức năng não bộ và giảm căng thẳng. Mẹ bầu có thể tập yoga, đi bộ nhẹ nhàng hoặc bơi lội để giữ tinh thần thoải mái.
Thư giãn và giảm căng thẳng
Tâm lý ảnh hưởng rất lớn đến trí nhớ. Mẹ bầu nên dành thời gian thư giãn, nghe nhạc nhẹ, đọc sách, thiền hoặc thực hành các bài tập thở để giảm căng thẳng.
Giữ tinh thần lạc quan
Hãy nhớ rằng tình trạng “não cá vàng” là tạm thời và không ảnh hưởng lâu dài đến trí nhớ của mẹ. Giữ tinh thần thoải mái, cười nhiều hơn và tận hưởng hành trình mang thai sẽ giúp mẹ bầu cảm thấy nhẹ nhàng hơn. Sự quan tâm, chăm sóc, động viên của gia đình cũng rất quan trọng đối với thai phụ trong giai đoạn này.
4. Khi nào mẹ bầu cần gặp bác sĩ?
Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng hay quên khi mang thai là bình thường và không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu gặp phải các dấu hiệu dưới đây, nên đi khám để kiểm tra sức khỏe:
- Hay quên nghiêm trọng đến mức ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống hàng ngày.
- Cảm thấy mất phương hướng, lú lẫn hoặc khó tập trung lâu dài.
- Có triệu chứng trầm cảm, lo âu kéo dài.
- Mệt mỏi quá mức dù đã nghỉ ngơi đầy đủ.
Bác sĩ có thể kiểm tra và tư vấn các phương pháp hỗ trợ để mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh hơn.
5. Kết luận
Tình trạng hay quên, đãng trí trong thai kỳ hay còn gọi là “não cá vàng” là hiện tượng phổ biến do sự thay đổi nội tiết tố, tâm lý căng thẳng, thiếu ngủ và thiếu dinh dưỡng. Đây không phải là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng và thường sẽ cải thiện sau khi sinh.
Để giảm bớt tình trạng này, mẹ bầu nên có chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, rèn luyện trí nhớ bằng cách ghi chú công việc và duy trì tinh thần lạc quan. Nếu tình trạng quên kéo dài hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có biện pháp hỗ trợ kịp thời.
Hy vọng bài viết này đã giúp mẹ bầu hiểu rõ hơn về hiện tượng “não cá vàng” và cách khắc phục. Chúc mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh, an vui và tràn đầy hạnh phúc.
Quý khách hàng có thể đặt lịch khám bệnh TẠI ĐÂY hoặc gọi đến tổng đài 1900 545466 để được hỗ trợ thông tin.