Áp xe tuyến vú sau sinh & Những điều cần lưu ý

1. Áp xe vú là gì?

2. Nguyên nhân gây áp xe vú

Áp xe vú hình thành do tình trạng viêm kéo dài ở mô vú, thường liên quan đến vi khuẩn xâm nhập và phát triển trong ống dẫn sữa hoặc mô vú.
Vi khuẩn tụ cầu (Staphylococcus aureus), liên cầu khuẩn và một số loại vi khuẩn kỵ khí là nguyên nhân chính gây áp xe tuyến vú. Chúng có thể xâm nhập qua các vết nứt nhỏ ở núm vú hoặc từ các ống dẫn sữa bị tắc.

Ống dẫn sữa bị tắc: Ở phụ nữ đang cho con bú, sữa có thể bị ứ đọng trong tuyến vú nếu em bé không bú hết hoặc mẹ không vắt sữa thường xuyên. Điều này tạo ra môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, gây viêm và dẫn đến áp xe.

3. Triệu chứng của áp xe vú

Áp xe tuyến vú thường có biểu hiện thông qua các triệu chứng sau:

• Ngực sưng, đỏ, đau dữ dội và liên tục.
• Khối u mềm: Khi chạm vào vú có thể cảm thấy khối u mềm, có thể di động, chạm nhẹ gây đau.
• Chảy dịch hoặc chảy mủ: Trong một số trường hợp, áp xe có thể vỡ và chảy mủ màu vàng, có mùi hôi.
• Sốt cao, mệt mỏi: Do phản ứng của cơ thể với tình trạng nhiễm trùng, bệnh nhân có thể sốt cao trên 38,5°C, kèm theo cảm giác ớn lạnh, mệt mỏi.
• Da vú bị lở loét: Nếu không được điều trị, áp xe có thể lan rộng, gây ra tình trạng da vú bị lở loét, hoại tử.

4. Chẩn đoán áp xe vú

Dấu hiệu lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng sưng, đỏ, đau ở vú, xác định vị trí áp xe và mức độ tổn thương. Ngoài ra, bác sĩ có thể hỏi về tiền sử viêm vú, căng tức hoặc các triệu chứng đi kèm như sốt và ớn lạnh.

Siêu âm tuyến vú: Đây là phương pháp phổ biến giúp xác định kích thước, vị trí và đặc điểm của áp xe. Hình ảnh siêu âm có thể cho thấy sự hiện diện của mủ và mức độ tổn thương.

Xét nghiệm: Kiểm tra số lượng bạch cầu và chỉ số CRP để đánh giá mức độ viêm trong cơ thể, hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi tiến triển của bệnh.

5. Phương pháp điều trị áp xe vú

Tùy thuộc vào mức độ tiến triển của bệnh, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp. Điều trị áp xe tuyến vú bao gồm dùng thuốc, dẫn lưu mủ và chăm sóc hỗ trợ.

Điều trị nội khoa

•  Kháng sinh: Đối với áp xe vú giai đoạn đầu, khi tình trạng viêm chưa quá nghiêm trọng, bác sĩ thường kê đơn kháng sinh phổ rộng hoặc kháng sinh đặc hiệu dựa trên kết quả nuôi cấy vi khuẩn.
• Giảm đau, chống viêm: Kết hợp với thuốc giảm đau như Paracetamol hoặc Ibuprofen giúp làm giảm các triệu chứng đau, nhức, sưng, viêm ở vú.
  Can thiệp dẫn lưu
• Rạch dẫn lưu mủ: Bác sĩ sẽ tiến hành rạch da để lấy toàn bộ dịch mủ, sau đó đặt ống dẫn lưu để tránh tái phát. Trong một số trường hợp nặng, bệnh nhân có thể cần phẫu thuật để loại bỏ hoàn toàn ổ áp xe.

Điều trị hỗ trợ

•  Chườm lạnh: Giúp giảm sưng, viêm và giảm đau hiệu quả. Có thể thực hiện 10–15 phút mỗi lần, lặp lại vài lần trong ngày.
• Tiếp tục cho bú mẹ: Nếu mẹ đang cho con bú, việc duy trì dòng sữa chảy ra là rất quan trọng. Có thể sử dụng máy hút sữa hoặc điều chỉnh tư thế ngực để giúp bé bú hiệu quả hơn, tránh tình trạng sữa bị ứ đọng.
• Vệ sinh ngực: Luôn giữ núm vú sạch sẽ, đặc biệt là vùng quầng vú và núm vú, để hạn chế nguy cơ nhiễm khuẩn.

6. Biến chứng nếu không được điều trị kịp thời

Áp xe tuyến vú nếu không được điều trị sớm có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và thẩm mỹ của phụ nữ.

• Nhiễm trùng huyết: Vi khuẩn từ ổ áp xe có thể xâm nhập vào máu, gây nhiễm trùng toàn thân. Đây là biến chứng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Áp xe vú tái phát: Nếu không điều trị triệt để, áp xe có thể tái phát nhiều lần, dẫn đến tổn thương mô vú và gây đau kéo dài.
• Hoại tử mô tuyến vú: Các ổ áp xe lớn hoặc để lâu không được điều trị có thể làm hoại tử một phần mô vú, gây biến dạng, mất thẩm mỹ và ảnh hưởng đến tuyến sữa.

7. Phòng ngừa áp xe tuyến vú

Để phòng ngừa áp xe vú, phụ nữ nên thực hiện các biện pháp sau:

• Giữ vùng ngực sạch sẽ: Đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ sau sinh và đang cho con bú. Cần rửa tay trước khi chạm vào ngực và vệ sinh thường xuyên bằng nước ấm.
• Nuôi con bằng sữa mẹ đúng cách: Đảm bảo bé ngậm bắt vú đúng và vắt lượng sữa dư sau mỗi cữ bú. Nếu bé không chịu bú, nên sử dụng máy hút sữa để tránh tình trạng ứ đọng sữa.
• Tránh chấn thương ở ngực: Va chạm mạnh hoặc chèn ép ngực có thể làm tổn thương mô vú, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và hình thành áp xe.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Giàu vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm trùng. Phụ nữ nên bổ sung thực phẩm giàu protein, sắt và uống đủ nước mỗi ngày.

Lời khuyên từ bác sĩ
BS. Nguyễn Lê Hoàng Dung – Bác sĩ điều trị khoa Hậu sản, Bệnh viện Quốc tế Phương Châu:
“Áp xe tuyến vú là một bệnh lý không thể xem nhẹ, đặc biệt là đối với phụ nữ sau sinh. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời không chỉ giúp giảm đau mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào như căng tức ngực, sốt cao hoặc xuất hiện khối u mềm, bất thường, hãy đến cơ sở y tế để được khám và điều trị.”