Khúc xạ là gì?
Khúc xạ là khả năng điều tiết và hội tụ ánh sáng của mắt để tạo ra hình ảnh rõ nét trên võng mạc. Khi ánh sáng đi vào mắt, giác mạc và thủy tinh thể đóng vai trò “bộ lọc” uốn cong và đưa tia sáng đúng vị trí.
Nếu ánh sáng không hội tụ đúng trên võng mạc, mắt sẽ bị rối loạn khúc xạ như cận thị, loạn thị hoặc viễn thị.
Ở trẻ em, hệ thống thị giác còn non nớt, dễ thay đổi theo tốc độ phát triển của cơ thể. Đây chính là lý do tỷ lệ trẻ trong độ tuổi đi học mắc tật khúc xạ ngày càng cao.
Vì sao trẻ dễ mắc tật khúc xạ?
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển mắt của trẻ. Trong đó, 3 nhóm nguyên nhân phổ biến nhất gồm:
1. Do sự phát triển của nhãn cầu
Trong những năm đầu đời, nhãn cầu trẻ vẫn đang hoàn thiện. Nếu nhãn cầu phát triển dài hơn bình thường, trẻ dễ bị cận thị. Nếu nhãn cầu ngắn hơn, trẻ có xu hướng viễn thị sinh lý.
Sự thay đổi này diễn ra nhanh chóng, khiến thị lực thay đổi liên tục qua từng năm.
2. Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học
Ngày nay, trẻ tiếp xúc với màn hình sớm và nhiều hơn trước.
Một số thói quen gây áp lực lên mắt bao gồm:
- Đọc sách hoặc học bài trong điều kiện thiếu sáng
- Ngồi quá gần màn hình thiết bị
- Thời gian sử dụng điện thoại, máy tính bảng kéo dài
- Ít hoạt động ngoài trời
Những yếu tố này khiến mắt phải điều tiết liên tục, làm tăng nguy cơ cận thị tiến triển.
3. Yếu tố di truyền
Nếu bố mẹ bị cận hoặc loạn thị, trẻ có nguy cơ mắc tật khúc xạ cao hơn so với các bạn khác.
Tuy nhiên, di truyền không quyết định hoàn toàn — môi trường sống và thói quen vẫn là yếu tố quan trọng nhất.
Các dạng tật khúc xạ thường gặp ở trẻ
Hiểu đúng về từng loại tật khúc xạ giúp phụ huynh nhận biết sớm và hỗ trợ trẻ kịp thời.
1. Cận thị
Ánh sáng hội tụ trước võng mạc, khiến trẻ nhìn xa mờ nhưng nhìn gần rõ.
Dấu hiệu thường gặp:
- Nheo mắt khi nhìn bảng
- Ngồi gần tivi hoặc gần sách vở
- Thường xuyên cúi thấp khi học
2. Loạn thị
Ánh sáng hội tụ không đồng đều do bề mặt giác mạc cong bất thường. Trẻ có thể nhìn mờ cả xa lẫn gần.
Biểu hiện:
- Méo hình
- Đau đầu
- Nhức mắt khi đọc lâu
3. Viễn thị
Ánh sáng hội tụ phía sau võng mạc, trẻ nhìn xa rõ hơn nhìn gần.
Dấu hiệu:
- Nhìn sách vở mờ
- Chảy nước mắt khi đọc chữ nhỏ
- Nhanh mệt khi học
Dấu hiệu trẻ đang gặp vấn đề về khúc xạ
Phụ huynh nên lưu ý nếu trẻ có các biểu hiện sau:
- Nheo mắt, dụi mắt liên tục
- Nghiêng đầu khi đọc hoặc xem tivi
- Khó tập trung học bài
- Viết chữ nghiêng lệch, khoảng cách ngồi quá gần
- Thường xuyên than nhức đầu, mỏi mắt
Nhận biết sớm giúp ngăn nguy cơ tăng độ, giúp kết quả điều chỉnh thị lực đạt hiệu quả cao hơn.
Vì sao cần khám khúc xạ sớm cho trẻ?
Khám mắt định kỳ không chỉ phát hiện tật khúc xạ mà còn giúp theo dõi sự phát triển của mắt qua từng năm học.
Lợi ích của khám khúc xạ sớm:
- Ngăn chặn tăng độ nhanh
- Tránh nguy cơ nhược thị
- Giúp trẻ học tập tốt hơn
- Điều chỉnh thói quen sinh hoạt khoa học
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo trẻ nên khám mắt mỗi 6 – 12 tháng.
Khám khúc xạ tại Mắt Tinh Anh Phương Châu
Mắt Tinh Anh Phương Châu thấu hiểu rằng đôi mắt trẻ cần sự quan tâm chuyên sâu và chính xác.
Trung tâm áp dụng quy trình khám khúc xạ tiêu chuẩn gồm:
- Đo khúc xạ bằng máy hiện đại
- Soi bóng đồng tử (Retinoscopy)
- Kiểm tra thị lực chủ quan
- Đánh giá chức năng điều tiết và phối hợp mắt
- Tư vấn phương pháp can thiệp phù hợp theo từng độ tuổi
Đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm trong kiểm soát cận thị tiến triển giúp phụ huynh an tâm hơn trong quá trình theo dõi lâu dài.
Làm sao để hạn chế tật khúc xạ ở trẻ?
Một số biện pháp hữu ích phụ huynh có thể áp dụng hằng ngày:
- Khuyến khích trẻ hoạt động ngoài trời 1–2 giờ mỗi ngày
- Giữ khoảng cách tối thiểu 30–40cm khi đọc sách
- Đảm bảo ánh sáng học tập đầy đủ
- Giới hạn thời gian dùng thiết bị điện tử
- Khám mắt định kỳ theo khuyến cáo của bác sĩ
Việc kết hợp thói quen tốt và theo dõi chuyên môn giúp trẻ duy trì đôi mắt khỏe mạnh lâu dài.
Khi nào nên đưa trẻ đi khám ngay?
Phụ huynh cần cho trẻ khám sớm nếu trẻ có các dấu hiệu:
- Nhìn bảng không rõ dù đã đeo kính
- Đau đầu, chảy nước mắt nhiều khi đọc
- Thị lực giảm nhanh trong thời gian ngắn
- Có bệnh lý kèm theo như lé, nhược thị
Đừng chờ đến khi trẻ than mờ mắt. Khám sớm là bước quan trọng để bảo vệ tương lai thị lực của con.
Hotline 029 222 111 88 - 02927 307 188 sẵn lòng hỗ trợ thông tin cần thiết.