Dính thắng lưỡi (DTL) là một bất thường bẩm sinh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tình trạng này gây hạn chế vận động của lưỡi, ảnh hưởng đến việc bú mẹ và phát âm của trẻ. Nếu không được phát hiện và can thiệp đúng lúc, DTL có thể để lại nhiều hậu quả lâu dài.
Bài viết được cố vấn nội dung bởi BS. CKI. Lê Thị Bé Ngà, Chuyên Khoa Răng Hàm Mặt, BVQT Phương Châu.
Dính thắng lưỡi có thể ảnh hưởng đến khả năng phát âm của trẻ
Nhận biết dính thắng lưỡi từ sớm
Dính thắng lưỡi là tình trạng phần niêm mạc dưới lưỡi (gọi là thắng lưỡi) quá ngắn, dày hoặc bám gần đầu lưỡi. Điều này khiến lưỡi không thể nâng lên hoặc đưa ra trước bình thường. Một số dấu hiệu giúp ba mẹ nhận biết sớm:
- Trẻ khó bú, bú yếu, bú lâu nhưng không đủ sữa.
- Mẹ thường bị đau khi cho bú do trẻ ngậm sai cách.
- Nghe thấy tiếng “tách tách” khi trẻ bú.
- Lưỡi trẻ không thè ra khỏi miệng được.
- Khi khóc, đầu lưỡi có hình trái tim hoặc chẻ đôi.
- Phát âm sai nhiều âm như L, T, D…
Nếu thấy con có những dấu hiệu trên, ba mẹ nên nghĩ đến khả năng dính thắng lưỡi và đưa bé đi kiểm tra sớm.
Nguyên nhân gây dính thắng lưỡi
Dính thắng lưỡi là dị tật bẩm sinh. Hiện nay, nguyên nhân chính xác chưa được xác định. Một số nghiên cứu cho rằng, yếu tố di truyền có thể đóng vai trò quan trọng. Ngoài ra, DTL có thể xuất hiện độc lập hoặc kèm theo các hội chứng bất thường khác. Tỷ lệ DTL ở trẻ sơ sinh khoảng 4-10%, cao hơn ở bé trai so với bé gái. Dù không phổ biến, nhưng ảnh hưởng của tình trạng này lại rất rõ rệt nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Dính thắng lưỡi ảnh hưởng như thế nào?
Dính thắng lưỡi không chỉ gây khó khăn trong việc bú mẹ mà còn ảnh hưởng đến nhiều mặt:
Ảnh hưởng dinh dưỡng và phát triển
Trẻ bị DTL thường bú kém, dẫn đến chậm tăng cân. Một số trẻ phải cai sữa sớm và chuyển sang bú bình. Điều này có thể ảnh hưởng đến miễn dịch và sự phát triển toàn diện của trẻ.
Ảnh hưởng phát âm và ngôn ngữ
Khi lưỡi bị hạn chế vận động, trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc phát âm chuẩn. Nhiều trẻ DTL không nói được các âm đầu lưỡi như L, T, N, D… Đây là lý do khiến DTL dễ bị nhầm lẫn với chậm nói, chậm phát triển ngôn ngữ.
Ảnh hưởng đến cấu trúc răng – hàm – mặt
Một số trường hợp DTL nặng kéo dài có thể gây thưa răng cửa dưới.
Khi nào cần can thiệp dính thắng lưỡi?
Không phải tất cả các trường hợp DTL đều cần phẫu thuật. Tùy vào mức độ ảnh hưởng, bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp:
- DTL nhẹ: Trẻ bú tốt, nói rõ, không ảnh hưởng sinh hoạt thì có thể theo dõi thêm
- DTL trung bình – nặng: Gây khó khăn khi bú, nói thì nên can thiệp sớm
Thời điểm can thiệp lý tưởng là khi trẻ được phát hiện sớm và chưa phát triển ngôn ngữ hoàn thiện. Điều này giúp trẻ dễ phục hồi và tránh ảnh hưởng đến khả năng nói sau này.
Phẫu thuật dính thắng lưỡi có nguy hiểm không?
Phẫu thuật cắt thắng lưỡi là thủ thuật đơn giản, ít xâm lấn. Thời gian thực hiện nhanh, chỉ vài phút với các bước cơ bản:
- Gây tê tại chỗ vùng thắng lưỡi
- Bác sĩ cắt phần thắng lưỡi bị dính
- Kiểm tra lại khả năng vận động của lưỡi
Trẻ sơ sinh có thể được thực hiện ngay sau khi sinh nếu phát hiện DTL rõ ràng. Với trẻ lớn hơn, bác sĩ sẽ đánh giá kỹ hơn trước khi quyết định. Sau phẫu thuật, trẻ cần được hướng dẫn tập vận động lưỡi để phục hồi chức năng bình thường.
Có cần tập phục hồi sau phẫu thuật dính thắng lưỡi?
Câu trả lời là có. Sau phẫu thuật, ba mẹ cần cho trẻ tập các bài vận động lưỡi theo hướng dẫn của bác sĩ:
- Đưa lưỡi lên vòm họng.
- Đưa lưỡi ra trước rồi rút lại.
- Liếm môi, liếm môi giả (dùng muỗng hoặc kẹo mút hỗ trợ).
- Phát âm những âm đầu lưỡi như “la la”, “ta ta”…
Việc luyện tập đều đặn sẽ giúp lưỡi linh hoạt hơn và trẻ nhanh chóng cải thiện khả năng nói.
Dính thắng lưỡi có tái phát không?
Sau khi được điều trị đúng cách, DTL hiếm khi tái phát. Tuy nhiên, nếu phẫu thuật không triệt để hoặc không có kế hoạch tập phục hồi đúng cách, khả năng dính trở lại vẫn có thể xảy ra. Vì vậy, lựa chọn địa chỉ điều trị uy tín là rất quan trọng. Khi bé có dấu hiệu của dính thắng lưỡi, ba mẹ nên đưa bé đến phòng khám Nha khoa Phương Châu để bác sĩ kiểm tra thắng lưỡi. Khi cần thiết, bé sẽ được tư vấn thực hiện cắt thắng lưỡi an toàn kịp thời.
Quý khách hàng có thể đặt lịch hẹn khám TẠI ĐÂY hoặc gọi đến tổng đài 1900 54 54 66 để được hỗ trợ thông tin.