Bài viết được cố vấn nội dung bởi ThS. BS. Tô Thị Mai Phương – Bác sĩ khám và điều trị khoa Nhi, BVQT Phương Châu
Dị ứng đạm sữa bò (Cow’s Milk Protein Allergy - CMPA) là một trong những tình trạng dị ứng thực phẩm phổ biến nhất ở trẻ nhỏ, chiếm khoảng 2-3% trẻ em. Bệnh biểu hiện với triệu chứng đa dạng ở các cơ quan như da, hô hấp, tiêu hóa,… nên thường bị chẩn đoán nhầm, dễ bỏ sót hoặc chẩn đoán quá mức gây can thiệp ăn kiêng kéo dài ảnh hưởng lên sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ và cả gia đình.
1. Dị ứng đạm sữa bò là gì? Thường xảy ra ở độ tuổi nào?
Dị ứng đạm sữa bò là hiện tượng trẻ dị ứng với thành phần chất đạm (protein) trong sữa bò. Đây là một hiện tượng diễn ra tạm thời do hệ miễn dịch của trẻ nhận lầm đạm sữa bò là chất gây hại nên gây ra phản ứng chống lại và gây ra bệnh. Nếu phát hiện và điều trị đúng, rối loạn tạm thời này sẽ ổn định và trẻ sẽ hết dị ứng, không bị bệnh. Ngược lại, phản ứng miễn dịch có thể tăng dần và gây ra các bệnh tự miễn khi trẻ lớn.
Dị ứng đạm sữa bò thường xảy ra ở trẻ dưới 1 tuổi, đặc biệt là trong 6 tháng đầu đời khi hệ tiêu hóa và miễn dịch của bé còn non nớt. Phần lớn trẻ sẽ dần khỏi khi lên 3 - 5 tuổi, tuy nhiên, một số ít bé có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành.
Một số trẻ dị ứng đạm sữa bò thông qua sữa mẹ, khi mẹ có dùng sữa bò hoặc các sản phẩm từ sữa bò.
2. Dấu hiệu, triệu chứng khi trẻ dị ứng đạm sữa bò?
Dấu hiệu dị ứng đạm sữa bò có thể xuất hiện ngay sau khi bé uống sữa hoặc vài giờ, thậm chí vài ngày sau đó. Các biểu hiện của bệnh dị ứng đạm sữa bò đa dạng, có thể nhẹ hoặc nặng đến mức sốc phản vệ – một phản ứng nguy hiểm cần cấp cứu ngay lập tức.
- Biểu hiện ở đường tiêu hóa: tiêu lỏng kéo dài hoặc tiêu phân nhầy máu, nôn trớ, đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
- Biểu hiện ngoài da: mề đay, chàm da, lác sữa...
- Các biểu hiện hô hấp: viêm mũi dị ứng, khò khè tái diễn, thở rít, hen suyễn…..
- Quấy khóc không giải thích được sau uống sữa.
- Chậm hoặc không tăng cân.
3. Làm sao chẩn đoán dị ứng đạm sữa bò?
Tùy vào từng trường hợp cụ thể, để xác định trẻ có bị dị ứng đạm sữa bò hay không, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp sau:
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra mức kháng thể IgE đặc hiệu đạm sữa bò.
- Test lẩy da: Nhỏ một lượng nhỏ sữa bò lên da trẻ và quan sát phản ứng.
- Test ăn kiêng sữa bò: Loại bỏ sữa bò khỏi chế độ ăn của trẻ trong 2 - 4 tuần để quan sát các triệu chứng có cải thiện không.
- Test thử thách sữa đường uống: Trẻ sẽ được uống lại một lượng nhỏ đạm sữa bò tăng dần dưới sự giám sát của nhân viên y tế để kiểm tra phản ứng. Nếu triệu chứng dị ứng xuất hiện lại trong 2 tuần sau đó: khẳng định trẻ có dị ứng với đạm sữa bò.
Việc xét nghiệm sớm giúp ba mẹ chẩn đoán chính xác, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp cho trẻ, hạn chế bệnh diễn tiến nguy hiểm, cũng như tránh chẩn đoán quá mức gây can thiệp ăn kiêng kéo dài ảnh hưởng lên sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ và gia đình.
4. Dị ứng đạm sữa bò thường khiến ba mẹ nhầm lẫn với những bệnh gì?
Dị ứng đạm sữa bò có nhiều triệu chứng tương tự các vấn đề sức khỏe khác, dễ khiến ba mẹ nhầm lẫn, bao gồm:
- Bất dung nạp lactose: Đây là tình trạng cơ thể không có đủ enzyme lactase để tiêu hóa đường lactose trong sữa, gây tiêu chảy, đầy hơi nhưng không liên quan đến hệ miễn dịch như dị ứng đạm sữa bò.
- Bệnh tiêu hóa thường gặp: trẻ tiêu chảy hoặc nôn ói có thể mắc rối loạn tiêu hóa, nhiễm khuẩn đường ruột, trào ngược dạ dày – thực quản, hoặc do thay đổi chế độ ăn, chứ không chỉ do dị ứng đạm sữa bò.
- Viêm da cơ địa: Nhiều bé bị viêm da do cơ địa nhạy cảm, nhưng ba mẹ dễ nhầm lẫn với phản ứng dị ứng đạm sữa bò.
- Cảm lạnh, viêm hô hấp: Triệu chứng nghẹt mũi, sổ mũi, ho có thể do virus/vi khuẩn gây ra.
5. Điều trị dị ứng đạm sữa bò cho trẻ như thế nào?
a. Loại bỏ sữa bò khỏi chế độ ăn
Nếu trẻ bú sữa công thức, bác sĩ sẽ khuyến nghị chuyển sang sữa thủy phân toàn phần hoặc sữa axit amin phù hợp.
Đối với trẻ bú mẹ: tiếp tục cho trẻ bú mẹ hoàn toàn và mẹ cần kiêng ăn các sản phẩm từ sữa bò, sữa động vật khác, và sữa đậu nành.
Lưu ý, trẻ dị ứng đạm sữa bò có thể dị ứng chéo với sữa động vật khác, sữa đậu nành,…vì vậy không khuyến khích sử dụng các loại sữa này với trẻ dị ứng đạm sữa bò.
b. Theo dõi và kiểm tra định kỳ: trẻ cần được bác sĩ theo dõi để đánh giá khả năng dung nạp lại sữa bò theo từng giai đoạn.
c. Bổ sung dinh dưỡng thay thế: Nếu trẻ không dùng sữa bò, ba mẹ cần bổ sung canxi, vitamin D và các chất dinh dưỡng khác từ thực phẩm phù hợp.
Dị ứng đạm sữa bò là một tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng có thể kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị sớm. Xét nghiệm dị ứng là cách tốt nhất để xác định chính xác tình trạng của bé, giúp ba mẹ có hướng điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp, giúp bé phát triển khỏe mạnh.
Nếu bé có dấu hiệu nghi ngờ dị ứng đạm sữa bò, hãy đưa bé đến cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ tư vấn, thăm khám và chỉ định xét nghiệm phù hợp.
Nhi khoa Phương Châu sẵn sàng đồng hành cùng ba mẹ trên hành trình con yêu phát triển với đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, tận tâm cùng các trang thiết bị hiện đại giúp tầm soát, chẩn đoán và phát hiện sớm các bệnh lý bất thường ở trẻ.
Ba mẹ đặt lịch hẹn khám ngay hôm nay qua Hotline đặt lịch khám 0907 939 346 hoặc link đăng kí: 👉 https://bit.ly/PCDatlichkham
☎️ Tổng đài Phương Châu: 1900 54 54 66 (Hỗ trợ 24/7) sẵn lòng hỗ trợ gia đình thông tin cần thiết.