Vai trò của canxi luôn nằm ở nhóm chủ đề sức khỏe được quan tâm nhiều nhất. Không chỉ là vật liệu để xây dựng xương và răng, canxi còn tham gia vào co cơ, dẫn truyền thần kinh, đông máu và miễn dịch. Vì thế, câu hỏi không chỉ là có nên bổ sung không mà là bổ sung thế nào cho đúng, đủ và an toàn để bảo vệ xương khớp lẫn sức khỏe tổng thể.
Bài viết được cố vấn nội dung bởi BS. CKI. Lâm Thị Diểu, Trung tâm Nội tiết BVQT, Phương Châu.
Canxi có nhiều vai trò quan trọng đối với cơ thể
Canxi có vai trò như thế nào với cơ thể?
Ở người trưởng thành, khoảng 99% canxi lưu trữ trong xương và răng, giúp khung xương cứng cáp, bảo vệ cơ quan nội tạng, hỗ trợ vận động và giảm nguy cơ gãy xương. Phần 1% còn lại hoạt động bền bỉ trong máu và mô mềm, nhưng giữ vai trò rất quan trọng:
- Điều hòa hoạt động cơ bắp: canxi cho phép sợi cơ co và giãn bình thường, bao gồm cả cơ tim.
- Dẫn truyền thần kinh: canxi hỗ trợ tế bào thần kinh trò chuyện với nhau, giúp não bộ phản hồi nhanh nhạy.
- Đông máu: nhiều yếu tố đông máu cần canxi để hoạt động trơn tru.
- Miễn dịch và chuyển hóa: canxi góp phần củng cố năng lực miễn dịch và tham gia vào một số phản ứng chuyển hóa thiết yếu.
Điều gì sẽ xảy ra khi cơ thể thiếu canxi?
Thiếu canxi kéo dài có thể gây còi xương ở trẻ, loãng xương ở người lớn, tăng rủi ro gãy xương dù với va chạm nhẹ. Nhiều người còn gặp đau mỏi cơ khớp, chuột rút, rối loạn nhịp tim hoặc cảm giác mệt mỏi khó lý giải. Ở giai đoạn đầu, thiếu canxi thường âm thầm nên dễ bị bỏ qua cho đến khi xuất hiện chấn thương hoặc kết quả đo mật độ xương cảnh báo.
Trung tâm Nội tiết Phương Châu áp dụng đo mật độ xương bằng máy DEXA hiện đại. Đây được xem là tiêu chuẩn vàng đánh giá loãng xương, theo dõi diễn tiến và đáp ứng điều trị.
Nhu cầu canxi hằng ngày: bao nhiêu là đủ?
Nhu cầu canxi thay đổi theo lứa tuổi và tình trạng sinh lý. Dựa trên khuyến nghị dinh dưỡng, có thể tham khảo các mức như sau:
- Trẻ 1–3 tuổi: khoảng 500 mg/ngày.
- Trẻ 4–8 tuổi: khoảng 800 mg/ngày.
- Thanh thiếu niên 9–18 tuổi: khoảng 1.300 mg/ngày, đây là giai đoạn xương phát triển mạnh, quyết định tầm vóc.
- Người trưởng thành 19–50 tuổi: khoảng 1.000 mg/ngày.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú: khoảng 1.200–1.500 mg/ngày để đáp ứng nhu cầu cho mẹ và bé.
- Người từ 50 tuổi trở lên: khoảng 1.200–1.500 mg/ngày nhằm phòng ngừa loãng xương.
Lưu ý: Nhu cầu thực tế phụ thuộc chế độ ăn, mức độ vận động, bệnh nền, thuốc đang dùng và hướng dẫn của bác sĩ. Mục tiêu là đủ theo từng nhóm tuổi và tình trạng, tránh thiếu kéo dài cũng như dư thừa lâu ngày.
Tại Trung tâm Nội tiết Phương Châu, quá trình chẩn đoán và điều trị được cá thể hóa phác đồ. Bệnh nhân sẽ được đánh giá toàn diện dinh dưỡng, vitamin D, bệnh kèm theo, nguy cơ té ngã, tương tác thuốc. Từ đó, bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch điều trị và bổ sung đúng nhu cầu cho từng người.
Bổ sung canxi như thế nào cho hiệu quả?
Ưu tiên từ thực phẩm
Cơ thể hấp thu canxi tốt từ các nguồn tự nhiên. Bạn có thể bắt đầu bằng việc cải thiện thực đơn hằng ngày:
- Sữa, sữa chua, phô mai là nguồn canxi dồi dào, dễ dùng.
- Cá nhỏ ăn cả xương, tôm tép, cua đồng, đậu phụ, hạnh nhân, mè.
- Rau lá xanh đậm như cải xoăn, cải bó xôi, bông cải xanh.
- Khi đa dạng hóa thực phẩm, bạn không chỉ nhận canxi mà còn thêm protein, magiê, vitamin K, kẽm, hỗ trợ xương chắc khỏe.
Khi nào cần viên bổ sung?
Không phải ai cũng phải uống viên canxi. Tuy nhiên, nếu khẩu phần của bạn thiếu sữa hoặc ít thực phẩm giàu canxi, hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao như phụ nữ sau mãn kinh, người cao tuổi, người dùng corticoid kéo dài, bệnh nhân loãng xương, cường giáp…, bác sĩ có thể chỉ định viên bổ sung để bảo đảm nhu cầu hằng ngày.
Một số lưu ý khi sử dụng viên bổ sung canxi:
- Chia nhỏ liều: cơ thể hấp thu canxi tốt hơn ở liều ≤ 500 mg/lần. Nếu cần 1.000 mg/ngày, nên chia làm 2 lần.
- Thời điểm dùng: ưu tiên ban ngày và sau ăn, hạn chế uống sát giờ đi ngủ nếu dễ trào ngược.
- Kết hợp vitamin D: vitamin D giúp tăng hấp thu canxi. Bạn có thể bổ sung qua thực phẩm, ánh nắng buổi sáng, hoặc viên theo chỉ định.
- Tương tác thuốc: canxi có thể ảnh hưởng hấp thu của sắt, một số kháng sinh, hormon tuyến giáp. Nếu đang dùng các thuốc này, nên cách xa thời điểm uống canxi theo hướng dẫn y tế.
Nếu bạn vẫn còn băn khoăn khi bổ sung canxi hàng ngày như thế nào cho đúng thì có thể liên hệ Trung tâm Nội tiết Phương Châu, đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế sẽ đồng hành tư vấn và cho bạn lời khuyên thay đổi lối sống và một chế độ dinh dưỡng bổ sung canxi hợp lý với từng người.
Ai nên bổ sung canxi nhiều hơn?
Dù tối ưu từ thực phẩm là nền tảng, một số nhóm đối tượng cần chú ý bổ sung canxi nhiều hơn để phù hợp nhu cầu sinh lý hoặc phòng biến chứng:
- Trẻ em và thanh thiếu niên: giai đoạn “vàng” để tích lũy khối lượng xương đỉnh.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú: vừa bảo đảm cho mẹ, vừa đáp ứng nhu cầu phát triển của thai nhi và trẻ nhỏ.
- Người trên 50 tuổi, đặc biệt phụ nữ sau mãn kinh: tốc độ mất xương nhanh, nguy cơ loãng xương và gãy xương cao hơn.
- Người ăn kiêng kéo dài, ít sữa, ít canxi: chế độ ăn thiên lệch dễ dẫn đến thiếu hụt.
- Người bệnh đặc biệt: loãng xương, cường giáp, dùng corticoid lâu dài… cần được bác sĩ đánh giá và cá thể hóa liều.
Những sai lầm thường gặp khi bổ sung canxi
- Tự ý dùng liều cao kéo dài: thừa canxi có thể tăng nguy cơ sỏi thận, vôi hóa mạch máu và làm giảm hấp thu khoáng chất khác. Nguyên tắc là uống đúng nhu cầu, định kỳ xem lại liều với bác sĩ.
- Chỉ bổ sung canxi mà bỏ qua vitamin D: nếu thiếu vitamin D, cơ thể không hấp thu canxi tối ưu.
- Phụ thuộc vào viên uống, quên điều chỉnh lối sống: không vận động, hút thuốc, uống rượu nhiều sẽ làm mọi nỗ lực bổ sung kém hiệu quả.
- Không kiểm tra mật độ xương: đặc biệt từ 50 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ. Đo mật độ xương DXA giúp biết chính xác hiện trạng, từ đó điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và điều trị đúng mức.
Ngoài việc dùng thuốc bổ sung canxi theo chỉ định của bác sĩ, Trung tâm Nội tiết Phương Châu còn có truyền thuốc loãng xương qua tĩnh mạch. Để bệnh nhân an tâm hơn trong quá trình điều trị, nhân viên y tế sẽ đồng hành cùng bệnh nhân xuyên xuốt nhắc nhở tái khám định kỳ, hướng dẫn dinh dưỡng và vận động, theo dõi tác dụng phụ và điều chỉnh kịp thời.
Canxi là khoáng chất thiết yếu cho xương khớp và nhiều chức năng sống. Nhu cầu canxi thay đổi theo lứa tuổi và tình trạng cơ thể. Bổ sung đúng cách, đúng liều và đúng đối tượng sẽ giúp bảo vệ sức khỏe xương khớp, phòng ngừa loãng xương và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Trung tâm nội tiết Phương Châu tiếp nhận khám, điều trị bệnh loãng xương, đái tháo đường, tăng huyết áp, béo phì và các bệnh lý nội tiết, chuyển hóa khác. Trung tâm có đội ngũ bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nội tiết cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại theo tiêu chuẩn quốc tế. Bên cạnh đó, đội ngũ chuyên gia còn lắng nghe và cá thể hóa điều trị phù hợp nhất cho từng bệnh nhân, kết hợp tâm lý liệu pháp và thay đổi lối sống để bệnh nhân an tâm phối hợp điều trị.
Quý khách hàng có thể đặt lịch hẹn khám TẠI ĐÂY. Hoặc gọi đến tổng đài 1900 54 54 66 để được hỗ trợ tư vấn thông tin.